Lords of Metal
Arrow Lords of Metal

Mogwai, Kathryn Joseph in Doornroosje, Nijmegen – 1 september 2025

“Prachtige, subtiele gitaartokkels werken toe naar een uitbarsting waarvan je op voorhand al weet dat ie gaat komen. Zo’n boog creëren in de muziek, dat kan de band als geen ander.”
Mogwai in Doornroosje, Nijmegen, 1 september 2025 - foto: Wim Strijbosch
Vooropgesteld: Mogwai speelt geen metal. Laat dat maar meteen helder zijn. Aan de andere kant: vraag aan een aantal willekeurige personen wat ze onder metal verstaan en je zal vaak als antwoord krijgen ‘harde gitaren’. Nou, Mogwai heeft zeker wel harde gitaren. Sterker nog; Mogwai trekt gitaarmuren op die menig metal band doen verbleken. Hoe dan ook; de hoofdredactie gaf me toestemming om naar de show van Mogwai in Nijmegen te gaan. In wellicht de mooiste popzaal van Nederland, Doornroosje. Op een maandagavond nog wel. Nog nooit van Mogwai gehoord? Wee je gebeente. Mogwai is een Schotse band die werd opgericht in de jaren ’90 en ze brengen hoofdzakelijk instrumentale muziek. Omdat ze dat op een uitzonderlijk hoog niveau doen, is de band al verschillende keren gevraagd om scores te schrijven voor Tv-series en films. De band beheerst de kunst van het weglaten en verkent het gehele muzikale spectrum; van muisstil tot oorverdovend hard. Een echte live band ook, want live komt dat verkennen van muzikale grenzen het best tot zijn recht. De band doet een korte, tweede ronde shows door Europa in het kader van de release van hun laatste album ‘Bad Fire’ en na Den Haag op zondag, staan de Schotten deze avond dus in Nijmegen.  
11 september 2025 I Tekst & fotografie: Wim Strijbosch

Als ik Doornroosje binnenloop valt direct op dat de prachtige zaal maar halfgevuld is en het balkon zelfs gesloten. Nou is de maandagavond niet bepaald een ideale avond om naar een concert te gaan natuurlijk, maar toch. Tikje teleurstellend. Ik kan kort zijn over het voorprogramma van deze avond, dat wordt verzorgd door de Britse muzikante Kathryn Joseph. Ze bracht eerder dit jaar het album “We Were Made Prey” uit op het Rock Action Records label; een independent label opgericht door de heren van Mogwai. Dat verklaart natuurlijk waarom deze dame de band op deze tour mag vergezellen. Muzikaal is er namelijk geen enkele connectie. Joseph wordt bijgestaan door Lomond Campbell en beiden zijn een dik half uur vooral druk bezig met elektronica. Elektronische klanken waarover heen Joseph haar zanglijnen uitrolt. Dat doet ze soms op een wat hijgerige, fluisterende toon, maar helaas ook met een overdreven vibrato wat snel op mijn zenuwen werkt. Niet helemaal mijn cup of tea om het maar eens in fraai Engels te verwoorden.

Om 21.00 uur doven de zaallichten, waarna vijf silhouetten het podium betreden. De zaal is inmiddels toch wat beter gevuld maar al met al geloof ik niet dat er meer mensen zijn dan 500. Het podium is rood verlicht, er komt wat rook voorbij en het publiek wordt direct door bandleider Stuart Braithwaite welkom geheten met de bekende woorden ‘Good evening, we are Mogwai from Glasgow,Scotland’ waarna de band opent met de eerste twee songs van het laatste album ,,God Gets You Back” en ,,Hi Chaos”. Het geluid dan nog verre van optimaal; het klinkt her en der zelfs een beetje rommelig. Het geluid wordt echter al heel veel beter bij het prachtig, ingetogen ,,Take Me Somewhere Nice”, gek genoeg al het tweede nummer deze avond mét zang!

Je kunt allerlei bijvoeglijke naamwoorden loslaten als je de muziek van de band wil omschrijven. Vaak hoor je dan dingen terug als beeldend, eclectisch, dynamisch en spannend. Mogwai staat voor mij als de band die als geen ander kan spelen met spanningsbogen. Maar ook als de band die de kunst van het weglaten beheerst. Liever een noot weglaten dan een noot te veel spelen. Dat geeft de luisteraar veel meer ruimte om de songstructuren een plek te geven in je linkerhersenhelft, zodat je zelf beelden erbij kunt vormen. Dat weglaten geldt niet alleen voor de muziek: Mogwai maakt bijvoorbeeld ook geen gebruik van visuals, zodat je zelf alle gelegenheid krijgt om beelden te vormen.

De muziek van Mogwai is in de loop der jaren zeker geëvolueerd, maar tegelijkertijd hoor je altijd herkenbare elementen, die de muziek van de band kenschetsen. Maar daar waar in de beginjaren de volumeknop wel erg vaak naar rechts werd gedraaid, heeft de laatste jaren de nuance meer aan ruimte gewonnen. Waar in het verleden bij liveoptredens vooral indruk werd gemaakt middels een kakofonie aan geluid, wordt tegenwoordig vooral ook indruk gemaakt met ingetogen passages. Maar die ingetogen passages blijken bij nader inzien veelal krachtiger dan de songs waarbij de volumeknop naar rechts werd gedraaid.

Mogwai staat ook bekend om haar maatschappelijk engagement. De band maakt zich bijvoorbeeld al jaren sterk voor dierenwelzijn, voor daklozen en voor de strijd tegen kinderarbeid. Vanavond doet de band dat redelijk subtiel: in plaats van de vertrouwde Schotse vlag hangt er deze keer een Palestijnse vlag aan de gitaarversterker van Stuart.  

Zoals te doen gebruikelijk staat medeoprichter Dominic Aitchison onverstoorbaar met de bass in zijn hand zijn partijen te spelen, zonder ook maar één keer iets te zeggen, naar zijn bandkameraden te kijken of ook maar één stap naar links of naar rechts te zetten. De meest muzikale man van de band is toetsenist/gitarist/zanger Barry Burns, die de meest prachtige geluiden uit zijn instrumenten weet te toveren. En het is drummer Martin Bulloch die dat hele zootje op vernuftige wijze bij elkaar houdt. Zijn partijen zijn erg inventief, maar door zijn relaxte manier van spelen, komt alles heel toegankelijk over.

Het is wel jammer dat zijn snare vanavond niet zo fijn klinkt in de mix. Live wordt de band al jaren bijgestaan door Alex MacKay, die als extra gitarist (en toetsenist) fungeert. Een spannende muzikant, die jongen.

Het blijft deze avond allemaal wat koeltjes. De band oogt niet helemaal fris; de focus ontbreekt een beetje. Of dat de reden is dat het publiek ook wat koeltjes reageert weet ik niet maar feit is dat er vanavond in ieder geval geen vonk overspringt. Nou is Mogwai sowieso geen band die op zoek gaat naar de connectie met de zaal. Niet in woord en niet in gebaar

De meeste indruk maakt de band wanneer gebruik wordt gemaakt van spanningsbogen. Soms word je dan onverwacht verrast, soms ook werkt de band naar iets toe wat je al van mijlenver ziet of hoort aankomen. Beste voorbeeld is het klassieke oudje ,,Mogwai Fear Satan” waar de reguliere set mee wordt afgesloten. De gitaarmuur die daarin wordt opgetrokken is van een orde die voor vele andere b bands onbereikbaar zal blijven. Prachtige, subtiele gitaartokkels werken toe naar een uitbarsting waarvan je op voorhand al weet dat ie gaat komen. Zo’n boog creëren in de muziek, dat kan de band als geen ander.

In de toegift horen we nog een extra lange uitvoering van het fraaie ,,Two Rights Make One Wrong” en een trommelvlies verscheurende versie van ,,Old Poisons”.

Het blijft een unieke band, Mogwai. Ik raad de avontuurlijk ingestelde metal liefhebber van harte aan om eens kennis te maken met de band. Daar krijg je geen spijt van.