Mathias “Vreth” Lillmåns: “In Finland zijn er twee officiële talen. We hebben gewoon Zweeds genomen, al zat daar geen hoger doel achter. In Finland maakt men daar allerminst een punt van. Zo heeft iedereen op school zowel Fins als Zweeds geleerd. Misschien weet niet iedereen buiten Finland dat en lijkt het wat vreemd.”
Finntroll’s ‘Vredesvävd’ was één van die albums die uitgesteld werd van de zomer naar de herfst dit jaar. Maar wij hadden in het voorjaar al een leuk gesprek met zanger Mathias “Vreth” Lillmåns en dat willen we jullie niet onthouden, nu ‘Vredesvävd’ eindelijk op je bord ligt. Eindelijk weer humppa Finntroll metal en dat is toch ook weer iets om naar uit te kijken!
Vera Matthijssens Ι 24 september 2020
Hoi Vreth, dat is een tijd geleden, meer precies zeven jaar want het vorige album ‘Blodsvept’ kwam uit in 2013. Daarna gingen jullie natuurlijk veel op tournee, maar kan je wat dieper ingaan op wat er allemaal gebeurde met Finntroll na die release?
Nadat ‘Blodsvept’ uitgekomen was toerden we veel, zowat overal, honderden shows. Toen we terugkwamen van die wereldtournee voor dat album, wisten we niet goed wat te doen. We wisten niet welke richting we uitwilden. Het nieuwe materiaal dat we tot dan toe geschreven hadden, voelde op de ene of andere manier niet goed aan. Toen we dus aangeboden kregen om nog enkele tournees te gaan doen, grepen we dat aan. Zo deden we ook de ‘Nattfödd’ 10e Anniversary tour. We dachten toen: ‘wel, laat ons deze tour doen en zien wat er daarna gebeurt. Misschien kunnen we daarna iets schrijven.’ Toen hadden we nog tijd, het was helemaal niet dringend. Maar toen we terugkwamen van die tournee was het probleem daar nog steeds. Het was alsof Trollhorn en Tundra het album een verschillende richting wilden uitsturen. We vonden dat dit niet het goede materiaal was. Zo gingen de jaren voorbij. Soms deden we concerten, soms schreven we wat, maar zonder veel drive. Tot vorig jaar, toen waren we op een punt gekomen dat we zeiden: ‘nu moeten we volgend jaar, in 2020, toch echt een album klaar hebben, anders gaan de mensen ons vergeten.’ We kregen nu al vragen zoals ‘Wanneer gaan jullie een comebackalbum maken?’ en dat terwijl we nooit gestopt waren. We hadden toen wel al een paar songs die wel okay waren, dus checkten we bij het label wanneer we uiterlijk de master konden indienen voor een release in 2020. Vanaf het moment dat daar een datum op geplakt was, begonnen de songs als het ware zichzelf te schrijven. We kregen ineens tonnen inspiratie en het album kreeg vorm. Het vergde ditmaal alleen tijd om de juiste sound te vinden. Daar gaat het altijd om, maar dit keer ging dat moeizamer dan vroeger.
Was dat eerst geschreven materiaal dan soms meer episch, want ‘Vredesvävd’ is wel erg brutaal en ruw… Was het soms een andere stijl of was dit enkel het gevoel dat niet goed zat?
We voelden ons er niet goed bij. En het was helemaal niet episch, eerder saai (grinnikt).
Hebben jullie al dat materiaal in de vuilbak gekieperd of zijn er nog stukken die je later mogelijk gaat gebruiken?
Veel eerdere stukken hebben we een beetje veranderd of een andere benadering. Die hebben we zogenaamd ‘hersteld’. Enkele ervan hebben we in de archieven gestoken. Daar zitten eigenlijk al heel wat ongebruikte ideeën in. En anderen hebben we gewoon weggegooid.
Ik kan me wel voorstellen dat het na zo’n lange periode soms moeilijk is om nog met iets fris en nieuw af te komen…
Inderdaad, we voelen een enorme druk om echt een goed album te maken waar we tevreden over zijn.
Maar tijdens dit proces werk jij nauw samen met hoofdcomponist Henri ‘Trollhorn’ Sorvali, is het niet?
Ja, ik ben altijd al betrokken geweest bij de opnamen, omdat ik ook geluidstechnicus ben. Ik werk ook als producer, dus wil ik controle hebben over dat hele gebeuren en er altijd bij zijn. Deze keer was ik echter ook meer betrokken bij het schrijfproces. Trollhorn en Tundra zonden de songs altijd naar mij voor input en dan werkten we samen om kleine veranderingen aan te brengen.
Meer dan ooit zijn jouw zangpartijen echt ruw en beestig, of zie ik dat verkeerd?
Neen, het was wel degelijk het plan om mijn zang nog wat brutaler en rauwer te laten klinken. We wilden ook een beetje terug in de tijd gaan en de dingen niet teveel gepolijst maken. Zo komen we dichter bij ons geluid live. Een andere niet te verwaarlozen reden van de groei van mijn zelfbewustzijn als zanger is dat ik sinds ons vorige album uitkwam veel ervaring opgedaan heb in andere bands of door seculiere gastbijdragen te doen op de albums van andere bands. Dat betekent dat mijn manier van zingen eerder geëvolueerd is naar deze rigoureuze stijl, maar dat is geleidelijk aan gegaan zonder voorbedachte rade. Ik zou zeggen dat het nu eerder een blackish manier van zingen is.
Van waar de titel ‘Vredesvävd’?
Dat staat voor ‘vervuld van wraak’ of ‘wrath woven’. Dat komt omdat we op dit album spreken over veel verschillende reizen. We hebben het over geografische reizen, maar we hebben het ook over reizen diep binnenin jezelf om jezelf te vinden en je onderbewustzijn te verkennen. Al deze trips – of ze nu fysiek of psychologisch zijn – worden gedaan vanuit een soort boosheid. Er is bijvoorbeeld een song over wraak nemen en dat heeft alles te maken met kwaad zijn en vergelding. Zo is dit het gemeenschappelijk thema of zelfs de drijfveer achter al deze verhalen.
Alle teksten zijn zoals steeds in het Zweeds, want jij behoort tot de Zweeds sprekende minoriteit in Finland. Dat heeft me altijd geïntrigeerd…
Wel, in Finland zijn er twee officiële talen. We hebben gewoon Zweeds genomen, al zat daar geen hoger doel achter. In Finland maakt men daar allerminst een punt van. Zo heeft iedereen op school zowel Fins als Zweeds geleerd. Misschien weet niet iedereen buiten Finland dat en lijkt het wat vreemd. In de band onderling praten we wel Fins. Maar Katla en ik – wij schrijven nog steeds de teksten samen – spreken altijd Zweeds onder mekaar. We hebben mekaar nu eenmaal ontmoet op een Zweedstalige school, vandaar. Katla is nog steeds erg betrokken bij de band.
Zoals gewoonlijk namen jullie het album op in de Sonic Pump-studio in Helsinki, maar ik vernam dat jullie juist naar daar trokken toen het coronavirus uitbrak. Had dit enig effect op jullie activiteiten?
Ja, er gebeurde heel wat rond die tijd en bijgevolg kon niet de hele band samen in de studio zijn. We moesten het aantal mensen die in en uit de studio ging drastisch beperken. Skrymer kwam bijvoorbeeld net overgevlogen vanuit Duitsland en hij kwam dan nog uit een gebied waar de pandemie het hardste toesloeg. Hij was in feite helemaal niet in de studio toegelaten. Hij kon er dus niet bij zijn voor de opnamesessies, maar hij is dan naar een vriend gegaan die in Helsinki een kleine studio heeft en daar heeft hij zijn partijen opgenomen. Ze namen die daar op en zonden ze naar ons, zodat we ze konden toevoegen aan het album. Soms moesten we dus vindingrijk zijn. Maar gelukkig is er niemand ziek geworden. Wij waren in feite ook in lockdown, maar dan in de studio. We konden ons volledig concentreren op het maken van dit album.
In deze quarantaineperiode misschien een domme vraag, maar zijn er gastmuzikanten op het album?
Ja hoor, dat ging, maar er konden dan bijvoorbeeld maar één of twee bandleden bij. Met drieën in de studio was het maximum. Er zijn gastzangers ook, maar we willen dat nog geheim houden wie. Ik hoop dat de mensen dat zelf zullen ontdekken. Natuurlijk, op de laatste twee albums hadden we Olli Vänskä van Turisas op viool en nu is hij weer van de partij en voor de koorzang waren er ook een paar gasten van Moonsorrow.
Wat kan je vertellen over het boek ‘Big 5 – Folk Metal’?
Momenteel is dat alleen uit in het Fins, maar men praat over een vertaling in het Engels. Ik weet niet hoe ver ze daar nu mee staan. De schrijver spendeerde een aantal dagen met verschillende leden van alle bands in Helsinki. Er zijn toen veel speciale interviews afgenomen voor het boek. Er staan veel exclusieve verhalen in.
Beast Dominator heeft als drummer de band verlaten na vele jaren, want hij was erbij sinds het begin. Was dat een harde noot om te kraken?
We zagen dat wel een beetje aankomen. Enkele jaren geleden was hij al een poosje weg. Er kwam geen drama aan te pas. Hij was het touren en reizen gewoon beu. Het is nu eenmaal een hard leven om zoveel onderweg te zijn. Hij wou het wat kalmer aan doen en zich concentreren op andere aspecten. Hij werkt nu voor een boekingsagentschap. Hij staat dus meer aan de andere kant van de business.
Hoe hebben jullie de nieuwe drummer MörkÖ gevonden? Nou ja, nieuw…
Hij is nu al vijf jaar in de band. Hij was een goede vriend van de band en iedereen kende hem. Er was dus niets dat we hoefden te vrezen. Alles is vlot verlopen. We zijn heel blij met zijn werk, zowel live als in de studio. Er was geen twijfel dat hij de nieuwe drummer hoorde te worden.
We weten allemaal hoezeer het nodig is om op tournee te gaan voor een band. Heb je al een idee hoe jullie dat gaan oplossen?
De zalen zijn al min of meer terug open in Finland, maar er zijn zoveel restricties dat het schier onmogelijk is om een metalconcert te organiseren. Je moet steeds 1,5m verwijderd zijn van anderen en enkel zitten aan een tafel. Het is momenteel zeker nog geen optie. Nu hebben we de tournee naar maart 2021 verplaatst, we gaan dan hopelijk de baan op met Skálmöld.
Wat kan je over het artwork vertellen? Dat ziet er behoorlijk duister uit. Heeft Skrymer zich daar weer mee bezig gehouden?
Ja, inderdaad. Zoals gebruikelijk. Alles aan die cover kan rechtstreeks in verband gebracht worden met de teksten. Heel veel symboliek over al die reizen.
Zijn er plannen om videoclips te maken?
Natuurlijk. Het enige probleem is dat we momenteel nog zeer beperkt zijn in het reizen. We leven op verschillende plekken, dus weten we niet hoe me bij elkaar kunnen komen. Skrymer woont in Duitsland, dus dat kan een probleem zijn.
Je bent nu ook de zanger van …And Oceans. Hoe ben je daarbij betrokken geraakt?
Ik ken de jongens al heel lang. Met de gitarist Timo heb ik in meerdere bands gezeten. We komen uit dezelfde kleine stad hier in Finland en we kennen elkaar al sinds we tieners waren. Jaren geleden heb ik eens voor de grap tegen hem gezegd: ‘Als jullie ooit een zanger nodig hebben, dan weet je het maar te zeggen.’ En vorig jaar belde hij me. Ik had wel een vermoeden dat ik met de band te maken zou krijgen. Zo is dat gegroeid. Ik zit momenteel nog in een viertal bands, ook nog een punkband Dispyt en een death metal band Festerday met leden van …And Oceans, maar die laatste twee zijn niet zo actief, zeker niet wat touren betreft. Dat is geen probleem, zeker nu niet. Je kan toch niet veel doen. Als nu nog de grenzen terug open mogen gaan, dan kunnen we weer de baan op, want dat is nodig.
Ik heb genoten van het filmpje van een drumtechnicus over jullie trip naar IJsland om er met Skálmöld te spelen. Welke herinneringen heb jij daaraan?
Drie concerten deden we. Dat was een heel mooie trip. En het is heel leuk dat onze drumtechnicus graag zo’n video’s maakt waarin hij zijn kant van het verhaal over deze trip laat zien. Het is een andere benadering dan hoe wij het aanpakken, maar ik heb er echt van genoten om IJsland terug te zien. Het is tof om de fans en de mannen van Skálmöld weer te zien. We hebben niet zoveel van het land gezien, het was vrij hectisch om alles in regel te krijgen voor de drie concerten, soundchecks en concerten elke dag.
Was dat de laatste concertreeks die je deed voor de lockdown?
Neen, we hebben nog de 70,000 Tons of Metal cruise gedaan in de Caraïben in het begin van het jaar en we hebben ook nog een concert gedaan met …And Oceans in Finland op een festival voordat alles dichtging.
Die cruise had geluk dat dit al in januari was…
En of. Dat was één van de laatste dingen die ze in de VS konden doen.
Laat ons hopen dat alles terug op gang komt tegen volgend jaar. Zijn jullie al met boekingen bezig voor volgend jaar?
Ja, we hadden ook al concerten voor dit jaar geboekt, maar we hebben alles moeten verplaatsen. We zitten nu nog volop in het proces van alles verplaatsen naar latere tijden.
De 19e op de 20e Juni is het Midzomerfeest. Ben je van plan om iets speciaals te doen?
Niet echt. Ik ben van plan om naar het zomerhuis te gaan om daar een paar dagen te vertoeven al zwemmende, in de sauna enz. Ik werd verondersteld om naar een Fins festival te gaan om daar te spelen met …And Oceans, maar dat gaat ook niet door nu. Beter om nu wat vrije tijd te nemen en enkel maar in het zomerhuis te verblijven op een rustige manier.
Ja, nu het net zo warm is in Finland…
Zeg dat wel. Nu is het hier al 28° en het is amper middag. Blijkbaar is het hier zelfs warmer dan in het zuiden van Finland.
Check de onderstaande socials voor meer informatie over Finntroll.