Jarenlang heeft de Ierse folk metal band Cruachan zich gewijd aan een ‘Blood’ trilogie, maar voor het nieuwe album lag de weg open om nieuwe onderwerpen te ontginnen. ‘The Living And The Dead’ is dan ook een reflectie van het leven, met mooie en minder fraaie momenten. Daarbij ontsnapt geen enkel onrecht aan de kritische pen van bandleider en mastermind Keith Fay. Ierland heeft een eeuwenlange traditie in folkmuziek en daar voegde deze band ruwe zwartgeblakerde passages aan toe sinds het begin. Na meer dan dertig jaar zijn ze ware meesters in deze stijl. Keith Fay leidt alles in goede banen en dat was geen sinecuur ditmaal.

Niet alleen de coronacrisis speelde hen parten, er was ook nog een ware exodus van leden aan de gang en eer die vervangen waren was er heel wat tijd verstreken. Maar goed, met enkele jaren vertraging hebben we er een prachtalbum voor in de plaats. De muziek van Cruachan is rijk aan traditie en diepgang. Bovendien hebben maar liefst negen artiesten gastbijdragen aangeleverd om van ‘The Living And The Dead’ te maken wat het nu is. Mogelijk het beste album dat de band ooit maakte.

Twaalf songs met strikte titels passeren in vloeiende lijn de revue. ‘The Living’ zet de toon instrumentaal met levendige folk met hakkende riffs en viool. In elke song speelt de viool van nieuwe aanwinst Audrey Trainor (en anderen) een grote rol. In ‘The Queen’ – met zijn zeven minuten meteen de langste track – horen we de stem van Keith Fay, eerst als rustig verhalende bard, daarna als snibbige black metal frontman. Daar houden we van! Een song die Cruachan uitstekend samenvat met naast het turbulente metalen harnas ook een akoestisch fragment en symfonisch laagje. Het trage ‘The Hawthorn’ is weemoedig met viool, fluit en prachtige cleane zang. Het was de eerste single die uitkwam, jaren vooraleer het album vervolledigd zou worden. Kim Dylla (ex-GWAR) zingt mee. Meer metal met hakkende riffs en verhalende zang in ‘The Harvest’ waaruit de dankbaarheid voor de oogst blijkt. Dat moet gevierd worden met het feestelijke instrumentale ‘The Festival’! Voor ‘The Ghost’ kreeg men Finntroll zanger Vreth op bezoek en het is dan ook de song die het meest aanleunt bij death metal door zijn grunts, al stelt Keith daar zijn scherpe blackened zang tegenover. Een hevig nummer dus. Daar staat de sereniteit van het folky semi-akoestische ‘The Crow’ tegenover inclusief kalme samenzang met een vrouw. Eén van de hoogtepunten is ongetwijfeld ‘The Reaper’. Dit nummer is opgedragen aan Keith’s vader die in 2020 overleed, maar deze song zit nog vol woede over zijn achteruitgang. Het staat borg voor een aangrijpende song met een prachtig symfonisch middenstuk. De interactie tussen cleane en harsh vocalen is zo beklijvend en tekenend voor die situatie. En dan lijken we bij een kinderliedje te belanden (‘The Children’) waarin broer John Fay meespeelt, maar de achtergrond van dit thema is luguber (lees er alles over in ons interview). De omfloerste vrouwenzang van Nella (Ierse singer-songwriter) mondt uit in cleane samenzang met Keith in ‘The Changeling’, een song die later ook weer ruw en harder wordt. Het meeste rockende pure heavy metal horen we in ‘The Witch’ en dat is allerminst vreemd, want Stu ‘La Rage’ Dixon van Venom laat zich hierin even gaan voor een gitaarsolo. ‘The Dead’ sluit de cirkel en na een bedachtzaam begin volgt een uitval met heftige black metal screams. ‘The Living And The Dead’ is één van de meest intense albums die ik dit jaar al gehoord heb. De top van folk metal is dit!