Zwitserland, er zal wel iets in het water zitten…  De bakermat van innovatieve bands als Celtic Frost, Coroner, Apollyon Sun en bijvoorbeeld  Samael. Deze speler mag zich zeker aansluiten bij eerder genoemde bands. We hebben het natuurlijk over Zeal & Ardor, de band rondom muzikale kameleon Manuel Gagneux. Al vanaf het eerste uur deed deze band alles anders, de mix tussen Afro-Amerikaanse spirituals, gecombineerd met blackmetal, deed flink wat stof opwaaien. De drie voorliggende release, ‘Devil Is Fine‘ (2016), ‘Stranger Fruit ‘(2018) and ‘Zeal & Ardor’ (2022) laten een band horen die zich niet laat vastleggen in hun eigen unieke sound en feel. De band blijft zich ontpoppen, vervellen en weer ontpoppen. Deze laatste incarnatie van de band komt tot ons in de vorm van ‘GREIF’.
Daar waar ten tijde van de vorige release er over het algemeen een tandje werd bijgezet binnen het heftigere genre (plus de herkenbare Afro-Amerikaanse invloed), gaat ’GREIF’ een geheel eigen, of beter, geheel eigenzinnig pad op. De 14 tracks lijken individueel vet doorspekt met de juiste ingrediënten om de kop overtuigend boven het maaiveld uit te steken. De plaat gaat van start met het korte, maar (fluit)toonzettende ‘The Bird, The Lion And The Wildkin’, om over te gaan naar het zwaar epische, maar ook rockige ‘Fend You Off’ (subtiele NIN feel aanwezig, zeker vocaal).  Muziek en zang zijn in waterpasbalans en dagen je uit om de ride helemaal uit te zitten. ‘Kilonova’ weet de spanning te doorbreken, als er invloeden zoals Alice In Chains en Haken (of King Crimson, of Tool) door de mangel van Zeal & Ardor worden getrokken. Met ‘Are You The Only One Now?’, de eerste festivalhit, bevat een effectief “lalala lala” gecombineerd met een geniale melodielijn, die de rode draad door deze track bepaalt, van iets wat door bijvoorbeeld  Sivert Høyem (ex Madrugada) gemaakt kon zijn naar blackmetal. Jawel, Zeal & Ardor doen dit, zonder blikken of blozen. Chapeaux Gagneux!

Met ‘Go Home My Friend’ gaat de band letterlijk terug naar huis en komt de herkenbare sound van de eerste twee platen  om de hoek kijken. Maar ook deze track heeft toch een andere feel. Het zit hem vooral in de details. Zo zitten er toffe jaren ‘80 electronica in t staartje. Progressie is de juiste verzamelende term voor deze plaat. Dit geld zeker voor het duistere ‘Clawing Out’, buiten het technische karakter van de track  is er een  hoofdrol voor de vocalen weggelegd, qua timing, uitvoering en backing vocals,. Een heftig creatief  arrangement.

En dan track 8, ‘Disease’. De zompige sound en het dito tempo zou op alle vlakken zo uit een Desert session van Josh Homme (onder andere Kyuss, Queens Of The Stone Age)  kunnen komen.  Verrassend gaaf, waar zelf David Bowie een vocale invloed lijkt. ‘369’ neemt ons kortstondig mee terug naar de Afro-Amerikaanse spirituals, maar dan met een dikke beat, een aangename adempauze voor de 6 overige tracks die nu volgen.  De tweede helft van ’GREIF’ gaat lekker groovy van start met  geweldige ‘Thrill’.  Na een gave opbouw dendert de track tweeënhalve minuut door en mag zeker nog even op repeat (of twee keer). Wederom zijn het de details in de productie en het arrangement die een frisse, herboren Zeal & Ardor laten horen. Dat Manuel ditmaal gekozen heeft om de plaat met de gehele band op te nemen, in plaats van alles zelf te doen, betaalt zich absoluut dubbel en dwars uit. Na al deze indrukken komt het game-soundtrack-achtige ‘Une Ville Vide’ (een lege stad) als een niemendalletje , zomaar tussendoor geschoven om je voor te bereiden op, wederom Groove met de hoofdletter G. ‘Sugarcoat’ gaat wederom van start met een zompig dirigerende groove die je tot het einde vast blijft houden. Dit komt mede door de vocale invulling, een oprechte sugarcoat op een vette track.

Na dit “het-gaspedaal-kan-op-de-bodem” geweld tikt Zeal & Ardor deze vierde full-lenght compleet de andere kant op. Een stemmige piano en ingetogen zang vallen hard binnen als ‘Solace’ wordt ingezet. Het nummer gaat langzaam steeds meer open om uiteindelijk te ontbranden in een ontluikend climax. ‘Hide In Shade’ is de één na laatste kneiter op ‘GREIF’, volledig uit de schaduw neigt ‘Hide In Shade’ naar het vroegere werk van Zeal & Ardor, alle nodige elementen zijn fris aanwezig(met een tof, uplifting melodielijntje). Met ‘To My Ilk’ komt er een einde aan deze geweldige ride. Nummer 14 van ’GREIF’ roomt de plaat nog even ingetogen af met, wederom, een desert sessions feel,  zoals we  op ‘Disease’” al voorbij hoorden komen.
‘GREIF’ heeft me op veel fronten positief weten te verbazen en verrassen. Zonder het muzikale verleden compleet los te laten, heeft de band zich geweldig ontwikkeld en laat de indruk na dat het muzikale pad waar Zeal & Ardor zich op begeeft nog veel meer  in petto heeft. Het voelt een beetje zoals de Beatles, die vriend en vijand op de kop kregen met de release van ‘Revolver’ (en ‘Rubber Soul’), waar de band zich duidelijk richtte op de toekomst en innovatie verpakte in een geheel eigen, nieuwe stijl. De keuze om voor het eerst op te nemen met de gehele band is een perfecte move. In combinatie met de meer persoonlijke tekstuele invulling, maakt deze move raak! De details op ’GREIF’ maken het geheel tot een gebalanceerde, gedurfde stap naar voren en geven Zeal & Ardor een nog eigenzinnigere smoel.

Dit is absoluut jaarlijstjes materiaal!