Guns N’ Roses – Use Your Illusion 1&2 box set
Universal Music Entertainment
Release datum: 11 november 2022
“Talloze flutbands probeerden mee te liften op het succes van de band, sommigen zelfs met enig succes, maar niemand was op dat moment groter dan Guns N’ Roses. In geen enkel genre”
Ramon van Hengel I 2 december 2022
Iedereen die in een band heeft gezeten heeft wel eens meegemaakt dat er iemand op auditie kwam, die totaal andere ideeën had bij de richting die de band moest volgen. En meestal scheidden de wegen vanaf daar. Zo niet bij Guns N’ Roses, die waagden het er op, met een zanger die zijn stembanden niet voldoende respecteert om ergens aan de bak te komen, een bassist die een heel rudimentaire punkstijl heeft die niet bij veel bands aangenomen zou worden, een drummer die weliswaar fanatiek speelt, maar totaal niet strak kan spelen en een nogal atypische sologitarist met een weliswaar erg onderscheidende, maar vrij lome timing.
En ziedaar, de succesformule is geboren. Na de wervelstorm van debuutalbum ‘Appetite For Destruction’ en de tussenliggende zoethouder ‘Lies’, dat vanwege het liedje ‘One In A Million’ waarschijnlijk wel nooit meer een re-issue zal krijgen, brengt de hardrockgrootmacht Guns N’ Roses in 1991 tegelijkertijd de albums ‘Use Your Illusion I’ en ‘Use Your Illusion II’ uit. En ik denk dat er weinig rockreleases zijn geweest in die tijd die zoveel teweeg hebben gebracht, zelfs Nirvana’s ‘Nevermind’ niet. En die twee releases zijn nu als box set verkrijgbaar, met veel bonusmateriaal.
Het begon met de soundtrack van de film The Terminator II, op dat moment zonder enige twijfel de meest sensationele en meest state of the art film ooit gemaakt. Eind juni 1991 verschijnt de single ‘You Could Be Mine’, met een drum arrangement dat door bassist Duff McKagan geschreven is en wat een leftover bleek te zijn van ‘Appetite For Destruction’. Drummer Steven Adler is inmiddels vervangen door The Cult drummer Matt Sorum en de bijbehorende videoclip, met beelden uit de film (hoe cheesy ook, de scene waarin Arnold Schwarzenegger een geweer uit een doos met rozen haalt was geen vooropgezet plan). Als ik even kort op de drumwissel in mag gaan, ik heb me altijd enorm gestoord aan het feit dat Matt Sorum zo ontzettend saai en voorspelbaar speelde op deze ‘Use Your Illusion’ albums, maar achteraf gezien denk ik dat hij dit deed om wat rust te brengen in de wervelwind aan ideeën die verwerkt zijn op het album. Want werkelijk alles wat ze bedachten lijkt het op één van beide albums gehaald te hebben.
Daarover later meer. Het valt me op deze re-issue ook pas voor het eerst op dat het eerste en tweede couplet een situatie op dezelfde avond beschrijft. Eerst vertelt hij zijn minnares zich gelukkig te mogen prijzen dat hij überhaupt aandacht aan haar besteed, later aan zijn vaste partner.
Na ‘You Could Be Mine’ brengt de band nog dat jaar de tweede single ‘Don’t Cry’ uit. En ofschoon ik de vorige single beter, lekkerder en leuker vind, is deze exemplarisch voor de magie in de band.
Ook dit is een leftover uit de ‘Appetite’ tijd, een woordgrap lag op de loer, en het nummer heeft ondanks een op papier oersaai refrein en gastvocalen van Shanon Hoon, waar ik echt niet zo’n hoge pet van op heb (in tegenstelling tot Slash… sorry), iets ongrijpbaars. Er zijn drie versies van, waarvan er twee op ‘Use Your Illusion’ staan en de clip vormt een trilogie met ‘November Rain’ en ‘Estranged’. En werkelijk alles, maar dan ook alles valt op zijn plaats hier. Het drama, de veelvoud aan emotie in Axl’s krakerige stem, de slopend goede sound van de sologitaar en last but not least, de perfect uitvallende achtergrondzang van Shannon Hoon. Ik erken het niet graag, maar het is werkelijk wonderschoon. Als gezegd, elk wild idee dat voorbijkwam leek het album gehaald te hebben en dat heeft tot een veelvoud aan stijlen en geweldige en behoorlijk wat minder geweldige momenten geleid.
Zo staan de beste cover die de band ooit heeft gedaan én de slechtste cover die ze ooit deden op deze platen. En dankzij de perfecte timing van de dood van Queen zanger Freddie Mercury kon de band zich met die laatste definitief in de kijker spelen van het poppubliek, als single ‘Patience’ van de vorige release dat niet al had gedaan.
Eén van de ideeën die de ruimte kreeg was om andere bandleden ook leadzang te geven. En dat pakt nooit goed uit. Echter, op ‘The Garden’ staat een bijdrage van Alice Cooper die 100% perfect op ’s mans lijf is geschreven en ik heb hem zelden beter horen klinken dan daar. Dominant, sinister, een vleugje drama, ronduit perfect.
Toen Guns N’ Roses de single en video voor ‘November Rain’ uitbracht, was het echt wel duidelijk. Dit is een band waar de hele muziekgeschiedenis niet meer omheen kan. Talloze flutbands probeerden mee te liften op het succes van de band, sommigen zelfs met enig succes, maar niemand was op dat moment groter dan Guns N’ Roses. In geen enkel genre. Die populariteit gebruikten ze overigens om de carrière van Metallica een flinke steun in de rug te geven, die met hun professionele houding nogal opvielen naast de band uit Hollywood die er nooit een probleem van maakten een uurtje, twee, tweeëneenhalf te laat op shows te komen. Volgens mij, correct me if I’m wrong, zit de langste gitaarsolo uit de Top 2000 in dit liedje. En los van het feit dat ik dit nummer net als ‘Bohemian Rhapsody’ van Queen, ‘Stairway To Heaven’ van Led Zeppelin, ‘One’ van Metallica en ongevraagd ‘Paradise By The Dashboard Light’ van Meatloaf veel, maar dan ook veel te vaak gehoord heb om het ooit nog te willen horen, tonen de opbouw, de solo’s en orkestratie, nog los van het visuele bombast van de video, dat we hier met een absolute grootmacht te maken hebben.
Dat geldt voor mij persoonlijk nog veel meer voor ‘Estranged’. Want WAT een gitaargeluid zit daar in zeg, ik daag je uit een popliedje te vinden met een betere sound en als je ‘Talk’ van Coldplay zegt ben ik bereid vanavond nog bij je in te breken om je hele platencollectie te stelen en weg te geven aan een goed doel. Ook de videoclip van het nummer laat zien dat de band inmiddels behoorlijk de kas van Geffen Records heeft gespekt, want die zit vol special effects. De verering van Charles Manson op het shirt van Axl… ik heb er altijd een beetje een naar gevoel aan over gehouden. Ok, het is rock n’ roll, het mag een beetje schuren, maar Manson?… Niet te lang bij stilstaan.
In navolging van het succes van de band is een hele generatie, te weten de mijne, de metalwereld ingetrokken door Guns N’Roses. Velen zullen het ontkennen, en dat moet je ze ook maar gunnen, maar ik kende heel veel mensen voor wie het een eerste opstap was naar Motörhead (Slash droeg hun shirts nogal vaak, en is immers in dezelfde regio als Lemmy geboren), Ozzy, en zeker ook Metallica, die op hun beurt weer de deur open hebben gezet voor tal van andere heavy bands, voor veel fans. Met een niet te onderschatten rol voor meneer Henk Westbroek.
Als gezegd, de band experimenteerde er lustig op los en dat leverde tal van hoogte- en dieptepunten op. Axl was in die tijd niet meer zo geboeid door hardrock en heavy metal en ontwikkelde een diepe interesse voor hip hop. “I watch every episode of Yo MTV Raps, and I hardly ever watch Headbanger’s Ball anymore”. Ik hoor het hem nog zeggen, met een smalende blik op zijn gezicht. Het gevolg daarvan is het liedje ‘My World’, en dat was zelfs op opvolger ‘Chinese Democracy’ nog een dieptepunt geweest. Niet dat ik mezelf nu exclusief op rock en metal richt, maar het was gewoon niet goed.
Tot slot wil ik het nog even hebben over de kwaliteiten als tekstschrijver die zanger Axl Rose neerlegt. Ondanks het frequente gebruik van het woord “FUCK’, in al zijn variaties, wat ik doorgaans een zwaktebod vind, én het feit dat hij nog wel eens wat slang verweeft, is hij nooit, maar dan ook nooit op metrumdwaling te betrappen. Daarbij voel je aan alles dat hij het spelletje beheerst. Zet bijvoorbeeld de tekst van ‘Civil War’ eens af tegen de gebeurtenissen die in de 30 jaar daarop gevolgd zijn. Ondanks het dwangrijm op dit werk is het tekstueel een absoluut huzarenstukje, wat voor echt heel veel nummers geldt, met name in het nummer ‘Coma’. Jazeker, ik bewaar het lekkerste voor het laatst. ‘Welcome To The Jungle’ is natuurlijk de klassieker der klassiekers voor de fans, het poppubliek komt misschien weer voor de wat laagdrempeligere liedjes, maar ikzelf zal altijd ‘Coma’ aanwijzen als het beste nummer dat de band ooit gemaakt heeft. Geen refrein, veel drama en op het gebied van vocalen en arrangementen een absoluut meesterwerk. Vergelijk de passage “Please understand me” qua pitch eens met “I never really wanted to live”. Dat is absurd breed en het laatste deel van het nummer is ongelooflijk sterk gezongen. Om over de teksten maar te zwijgen.
Ook grappig is dat de titel van de albums achteloos weggemoffeld vernoemd is in het liedje ‘Locomotive’ een nummer dat ik helemaal niet meer in mijn herinnering had zitten. En nog als allerlaatste, ‘Get In The Ring’, een aanval op de pers, die op een manier opereert naar ze op een manier die in de ogen van Axl geen recht doet aan hun inzet en belang in de muziekwereld. Ik heb mezelf altijd voorgenomen nooit zo’n muziekjournalist te worden, ofschoon het vast eervol was om genoemd te worden. “Double Talking Jive Get The Money Motherfucker!”.
