Viktorie Surmová: “We hebben een aantal mooie sculpturen gevonden die ons op ene of andere manier inspireerden om muziek te maken. Naar aanleiding van die sculpturen zijn we songs beginnen schrijven, maar de meeste melodieën hadden we wel op voorhand al klaar. We moesten er enkel de juiste plek voor vinden.”
Týr is een vaste waarde in het pagan/folk metal genre en sinds hun debuut hebben we boegbeeld Heri Joensen al talloze keren aan de lijn gehad. De eerste keer was in 2006. De sympathieke Viking is afkomstig uit de Faeröer Eilanden, maar zelden treffen we hem daar nog aan. Als wereldreiziger ontmoet hij ook telkens andere mensen op zijn weg. Met zangeres Viktorie Surmová scheen het te klikken en daaruit ontstond een muzikale (en zelfs romantische) samenwerking die resulteerde in het debuutalbum ‘The Light Within’ van Surma. En plots zitten we via Skype in een gezellige woonkamer in Tsjechië – een land dat ons ook altijd nauw aan het hart lag, denk maar aan onze aanwezigheid op Brutal Assault festival – om dit nieuwe muzikale project toe te lichten met beide protagonisten.
Vera Matthijssens Ι 28 november 2020
Heri, je maakte al melding van dit Surma album toen we in 2019 over ‘Hel’ van Týr praatten, maar eindelijk gaat ‘The Light Within’ toch uitkomen…
Heri: ‘Ja, de opnamen waren al afgerond in januari dit jaar en eindelijk gaat het in november uitgebracht worden.’
Hoe hebben jullie elkaar leren kennen en hoe is Surma daaruit ontstaan?
Viktorie: ‘Ik heb Heri in Praag ontmoet in 2016. Hij was op tournee met Týr en ik hielp bij het organiseren van het concert. Daar ontmoette ik hem en na een paar dagen spraken we af om elkaar terug te zien. Daarop kwam deze gentleman op bezoek. We praatten natuurlijk voornamelijk over muziek, omdat dit zo’n groot deel van ons leven uitmaakt. Ik vertelde over wat ik graag zou doen en Heri wou wel eens iets anders proberen en beloofde me te helpen. Zo zijn we met Surma begonnen. Eerst woonden we in Nederland waar Heri resideerde, maar nu wonen we samen in Praag, waar ik vandaan kom.’
De inspiratie voor de teksten en muziek komt uit originele hoek aanwaaien, meer bepaald van beeldhouwwerken en standbeelden. Hoe kwamen jullie op dat idee?
Viktorie: ‘Ik werkte in een bar in Praag toen we aan het album begonnen en ik kwam elke dag om vijf uur ’s morgens thuis na mijn werk. Op dat uur was Praag echt leeg en op weg naar huis zag ik elke dag deze in zekere zin griezelige, maar ook heel mooie sculpturen van slachtoffers van het communisme. Het maakte echt wat in me los, heel krachtige emoties. Ik begon erover na te denken en bedacht dat het wel tof zou zijn om het in connectie met muziek te brengen omdat het ook kunst is en al emoties op zichzelf opwekt. We hebben een aantal mooie sculpturen gevonden die ons op ene of andere manier inspireerden om muziek te maken. Naar aanleiding van die sculpturen zijn we songs beginnen schrijven, maar de meeste melodieën hadden we wel op voorhand al klaar. We moesten er enkel de juiste plek voor vinden.’
Maar ik lees hier dat het allemaal begonnen is met het beeld ‘Expansion’ van Paige Bradley…
Viktorie: ‘‘Expansion’ was de eerste song ooit die van ons uitgebracht werd, maar de ideeën voor dit album begonnen echt wel met dat herdenkingstandbeeld in Praag voor de communistengevangenen. Dat is echt creepy. De song die ermee verbonden is, is ‘Downfall’.’
‘Lost In Time’ zou over een Noors beeldhouwwerk gaan, maar wat is er gebeurd op de Galapagoseilanden?
Heri: ‘Het verhaal hier achter gaat over een koppel uit Duitsland dat vertrekt om aan de beschaving te ontsnappen naar het eiland Floreana van de Galapagoseilanden. Ze schreven brieven naar hun vrienden thuis en deze brieven werden gepubliceerd, omdat men er erg nieuwsgierig naar was. Er was publieke interesse in deze ontsnapping aan de maatschappij. Er waren andere mensen die hun voorbeeld volgden en er gebeurde een drama met verschillende moorden die tot op de dag van vandaag nog steeds niet opgelost zijn. Waarschijnlijk zal dat ook niet gebeuren, omdat er weinig volk woont. De Noorse artiest heeft meerdere beelden gemaakt over dit verhaal. Ik heb het verhaal gelezen en dat is echt fascinerend, maar ook met humor gebracht. Het is onmogelijk om aan de beschaving te ontsnappen omdat je uw eigen natuur niet kunt verloochenen, beschaving is gemaakt door de mensen en daar kan je niet aan ontsnappen. Die vlucht was dus een mislukking.’
En zo leer je altijd bij als je met muziek bezig bent, dat heeft een zekere charme…
Heri: ‘Zeker, in feite was het best wel interessant om te lezen over al die beelden. Sommigen zijn gebaseerd op waargebeurde verhalen, anderen moet je met een korrel zout nemen, maar het blijft fascinerend.’
Er is ook een song over een beeld op de Faeröer Eilanden ‘The Selkie’.
Viktorie: ‘Het is heel mooi. Heri heeft me er drie jaar geleden mee naartoe genomen. Het is heel dramatisch om het landschap te zien samen met het beeld. Misschien kan Heri het verhaal beter uitleggen, want het gaat over zijn thuisland.’
Heri: ‘Wel, het is een volkslegende en volgens die legende zijn zeehonden of robben menselijke wezens die in de oceaan leven. Mensen die zelfmoord gepleegd hebben door verdrinking en dan verder leven in de oceaan. Elke zesde januari komen ze aan land om te dansen en zingen, om feest te vieren. Zij laten hun vel (huid) achter op het strand. Een jonge man ziet de mooie huid van een vrouwtje. Hij steelt de huid en dwingt haar om met hem te leven. Het is een lang verhaal, maar het eindigt met haar terugkomst uit de oceaan en dan spreekt ze een vloek uit over iedereen die op dit eiland leeft. Het is een uitgebreid verhaal en een legende die niet oorspronkelijk afkomstig is uit de Faeröer Eilanden, die op verschillende manieren in verschillende andere landen rondgaat.’
Surma heeft een positieve boodschap, zelfs al zijn er ook droeve songs bij. Kan je daar dieper op ingaan?
Viktorie: ‘Ik vind dat wij beide behoorlijk positief ingestelde mensen zijn, althans dat ben ik toch altijd geweest. Voor mij is het natuurlijk om zo te denken en hoop te geven. Mijn filosofie is dat jezelf verliezen in verdriet en negativisme je niet helpt. Natuurlijk wil ik er meteen bij vertellen dat het niet meer dan normaal is om slechte dagen in je leven te hebben en dat je de moed al eens laat zakken. Dat overkomt iedereen en is compleet normaal, maar het hangt van onszelf af hoe sterk we zijn om dit te overwinnen. Het is het echt waard om daar tegen te vechten om terug naar de andere kant van het leven te stappen en de goede dingen in het leven te vinden. Behalve natuurlijk wanneer je vecht tegen een zware ziekte. Dan is er reden om bezorgd te zijn. Dat is natuurlijk een ander verhaal, maar in het algemeen is er altijd een manier om terug naar de positieve kant te evolueren.’
Hoe hebben jullie de andere muzikanten gevonden om dit album op te nemen?
Viktorie: ‘Het zijn verschillende personen die eraan meegewerkt hebben. Er is Rens op bas uit Nederland, die woont hier bij ons. Ik geloof dat we hem op internet gevonden hebben, maar hij kwam uit Nederland, dat was al fijn en hij kon naar ons toe komen. Hij is een toffe gast en heeft voldoende talent, dus werkte het. Maar dan hadden we problemen om een drummer te vinden, daarom vroeger we ex-Arkona drummer Andrej om de drums voor ons in te spelen en hij deed dat in één dag. Dat was ongelofelijk. We wilden toch vaste leden, dus heeft onze manager ons geholpen om Alexander Jukov te vinden. Hij maakt nu dus deel uit van de band en ik hoop dat hij blijft.’
Heri, kan je iets over de toegevoegde orkestratie vertellen?
Heri: ‘Ik had wat basisorkestratie voor de meeste songs, maar de eisen lagen redelijk hoog en de samples zijn enorm duur. Je hebt een heel krachtige computer nodig om dit te doen en dan moet je de expertise bezitten om klassieke muziek bij elkaar te voegen. Dat kan ik niet, vandaar dat we de Deense Lars Vinther gebeld hebben. Eerlijk gezegd heeft hij het meeste gedaan, gebaseerd op onze muziek en onze simpele orkestratie uiteraard. Het is ook aan hem te danken dat het album zo goed geworden is. We boften om met goede mensen te werken op elk vlak.’
Was dit het eerste album dat je opnam en hoe was deze ervaring als zangeres?
Viktorie: ‘Technisch gezien was dit het eerste album voor mij als songschrijver. Ik werk al jaren met andere bands, maar meestal als gastzangeres. Ik heb één à twee albums gemaakt, maar dit was helemaal anders. We hebben het album thuis opgenomen. Het was gebaseerd op mijn zangmelodieën, vandaar dat het veel natuurlijker was voor mij om dit te zingen. Sommige stukken waren vrij uitdagend, heb ik later ontdekt, maar ik vond het echt leuk en ik denk dat het goed is geworden. Ik ben er erg tevreden over.’
Surma heeft compacte songs, terwijl we in Týr eerder progressieve invloeden en geregeld lange nummers hebben. Voelde dit redelijk natuurlijk aan of was het moeilijk?
Heri: ‘Het was niet zo moeilijk. Wanneer ik muziek schrijf voor Týr is dat ook niet altijd zo compact, en voor sommige albums en specifieke songs heb ik toch ook getracht om het compact te houden. Als je populairder wil worden, dan moet je het gemakkelijker maken om te beluisteren voor andere mensen. Ik denk dat we dit album gemaakt hebben met dat in ons achterhoofd, om muziek te maken die de potentie heeft om succesvoller te worden.’
Viktorie: ‘Behalve voor death metal fans.’
Heri: ‘Ja, er zijn wat volgelingen op het Metal Blade YouTube kanaal die niet gewend zijn aan deze soort muziek, dus kregen we daar wat negatieve commentaren, maar de meeste reacties zijn toch positief. Toen we aan dit album bezig waren, heb ik ook een paar stukken geschreven die een beetje meer progressief en gecompliceerd waren, maar ik heb ze veranderd in iets simpeler. Dat heb ik een paar keer gedaan, dat maakt het album compacter en gemakkelijker te verteren en dat is prima. Ik heb dit altijd gezien als Viktorie’s project en haar album. Zij moet dus beslissen over de stijl van de muziek. We hebben het er vandaag nog over gehad, dat sommige solo’s een beetje te lang zijn, vooral in de laatste drie songs. Ik bedacht dat ik de solo’s nog wat had kunnen inkorten, het is niet nodig om zo uit te weiden, maar voor de rest is het album eerder compact. En makkelijker te behappen dan alles wat ik eerder gedaan heb.’
Maar ik hou van die lange solo’s!
Heri: ‘Dank je. Ik ben blij dat je dat vindt, maar ik schrik mensen af die aangetrokken worden door de zang vrees ik (lacht). Zij zullen misschien fast forward doen bij de solo’s.’
Viktorie: ‘De meeste van onze luisteraars beluisteren dit vanwege jouw aanwezigheid, dus denk ik dat ze deze momenten met gitaarwerk wel zullen appreciëren.’
Heri: ‘We zullen zien, er zijn enkel drie songs van de elf met lange solo’s, en twee songs met geen solo.’
De eerste single ‘Reveal The Light Within’ is heel catchy, maar ik denk dat ‘Lost In Time’ ook een goede kandidaat zou zijn voor een single. Ook erg catchy…
Heri: ‘We hebben heel wat testen gedaan en rondvragen welke de beste single zou zijn, aan 30 man en die song is niet uit de selectie gekomen.’
Viktorie: ‘Het populairste nummer van heel het album was ‘Desire’, maar dat is natuurlijk een ballade.’
Nu we het over singles hebben, laten we de lijn doortrekken naar videoclips. Jullie hebben er drie met een verschillende aanpak: een lyric video, een music video en een live video. Hoe hebben jullie dit ervaren?
Viktorie: ‘De eerste was ‘Reveal The Light Within’, daarna volgde ‘Like The River Flows’. De live video was niet bedoeld om uit te brengen, want we hadden dit echt gemaakt om door een label opgepikt te worden. We wilden onze band hoe dan ook presenteren en op de best mogelijke manier. De beste manier was om het label te tonen hoe we in feite live klinken. Hoe we eruit zagen en wat onze sound is. We besloten om vlug te toeren en die video op te nemen. De cameramensen hebben het goed gedaan, de productie is prima. Maar we hadden er niet aan gedacht om dit als video uit te brengen. Ik vind dat we ‘Reveal The Light Within’ en ‘Until It Rains Again’ als de officiële moeten beschouwen.’
Heri: ‘Beide video’s zijn opgenomen hier dichtbij Praag in één dag. Het was een heel hectische dag en de reden waarom we alles in één dag deden was om het goedkoper te houden natuurlijk. We trokken naar een plaats buiten Praag waar we die grafstenen konden lenen. Het was geen echt kerkhof. We hadden een vaag idee over hoe we de video wilden. We gingen er gewoon heen, de videocrew keek rond om te onderzoeken wat mogelijk was en dan namen ze alle shots op die we nodig hadden om het verhaal samen te stellen. Een deel ervan is wel in Praag zelf opgenomen, in een appartement van een vriend. We waren tegen de avond ijskoud en bevroren en heel moe. Het is een wonder dat het er nog zo goed uitziet. Dan deed men op twee weken de productie en praatten we over onze ideeën. Eens dat alles opgenomen was ging alles vrij vlug. Nu lijkt het een decennium geleden. Je kon zomaar de grens over. De andere jongens, Alexander en Andrej kwamen naar hier en bleven twee dagen logeren bij ons. Gelukkig hebben we dit op tijd gedaan, want ik vrees dat het nu lang gaat duren vooraleer we terug zo kunnen reizen.’
Viktorie: ‘Maar we hebben nog een vierde video, de akoestische versie van ‘Reveal The Light Within’. Dat staat op het Surma YouTube channel. Dit hebben we elk bij ons thuis opgenomen. Rens in Nederland en Alexander woont in Slowakije en heeft het daar opgenomen. Dat kan ook wel gezien worden als een officiële video.’
Denken jullie al aan een tweede album?
Heri: ‘Ik denk dat we begonnen te denken aan een tweede album nog voor het eerste af was.’
Wat zijn de plannen met Heljareyga, want je was toch bezig aan een album met hen?
Heri: ‘Ja, af en toe werk ik aan de muziek. Het gaat traag vooruit, maar er is vooruitgang en ik heb zelfs al één en ander opgenomen. Er is altijd het financiële aspect natuurlijk: hoe ga ik volgende maand de rekeningen betalen? Ik moet me dus bezig houden met dingen die geld opbrengen en Heljareyga brengt nu eenmaal weinig op. Zelfs als ik het album heb, ben ik er zeker van dat het mijn inkomsten weinig gaat doen stijgen. Het is moeilijk om daar de tijd voor te vinden evenals de motivatie om het te doen. Eerlijk gezegd is mijn voornaamste prioriteit momenteel het volgende Týr album.’
Kan ik begrijpen, van de muziek leven zal er niet makkelijker op geworden zijn…
Heri: ‘Zeker, het toeren is volledig ingestort en waarschijnlijk het laatste dat terug gaat komen. Ons leven bestaat uit grenzen oversteken en grote groepen mensen bijeen brengen. Dat is het laatste dat zal terugkomen. Veel van onze inkomsten zijn weggevallen, dus proberen we nu om zo actief mogelijk te zijn op sociale media en wat meer geld te verdienen via de webshop en door dingen op YouTube te zetten.’
