SOULCRUSHER 2021 – Doornroosje , Nijmegen, zaterdag 2 oktober 2021
“Het optreden van Oranssi Pazuzu op Soulcrusher is als een wandeling in de woestijn met een defect kompas“
Na een eerste dag die meer was dan slechts een opwarmertje is het tijd voor Soulcrusher Dag Twee, met een line-up die duidelijk maakt dat het menens is. Er is weinig ruimte voor mainstream metal, de duistere compromisloze randjes worden dit keer meer dan ooit opgezocht. Of het een uitvloeisel is van de afgelopen bijna twee jaar, geen idee. Misschien moet je ook niet alles daarop gooien, maar opvallend is het in ieder geval.
5 oktober 2021 I Tekst: Jan-Simon Hoogschagen; fotografie Edwin Hoogschagen
***Voor het verslag van de vrijdag, klik op deze link***
De tweede dag van Soulcrusher 2021 begint al vroeg. Rond een uur of een ’s middags staat een lange rij voor Doornroosje te wachten om naar binnen te mogen. Omdat bij iedereen nog een QR code moet worden gescand duurt het allemaal wat langer en als we eenmaal binnen zijn is er nog net tijd om de jas bij de garderobe te dumpen voordat Psychonaut de aftrap geeft voor een lange dag vol optredens. Het is misschien een wat ondankbare taak om zo vroeg als eerste band te moeten spelen, Psychonaut maalt er niet om. Dit Belgische powertrio brengt een mix van stoner, grunge en post metal en is misschien wel de meest toegankelijke band van de dag. Niks extreme metal, maar sfeervolle en vol overgave gebrachte breed uitwaaierende psychedelische rock met volop ruimte voor solo’s. Er werden vooral songs van het album ‘Unfold The God Man’ gespeeld en vanaf de eerste akkoorden zit de sfeer er goed in. De geestverruimende show is een opmaat voor de heftigheid die komen gaat, te beginnen met Regarde Les Hommes Tomber. Door de Coronapandemie heb ik geplande optredens van deze Franse band de afgelopen twee jaar moeten missen. Wel was er een indrukwekkende livestream tijdens het online Roadburn Redux afgelopen voorjaar, maar ja, dat is toch anders. Nu is er dan alsnog de kans om met eigen ogen de mensen te zien vallen. De band brengt razendsnelle en retestrakke black metal waarbij maar weinig ruimte is voor variatie. De typische black metal één akkoord tremolo stijl van spelen zorgt voor een muur van geluid, maar ook voor monotonie. Doordat soms ellenlang hetzelfde akkoord wordt aangehouden is het weliswaar heel intens, maar mist tegelijk dat je ne sais quoi. Slechts heel subtiel wijken de gitaren af en toe van elkaar af waardoor een melodielijn ontstaat. Mooi als je die ineens in de geluidswal ontdekt.
Murwgebeukt maken we ons op voor de volgende etappe. Even vrezen we dat we meer van hetzelfde gaan krijgen. Het Nederlandse duo Doodswens, zangeres-gitariste Fraukje van Burg en drummer Inge van Zon, richt zich tenslotte ook op rauwe black metal. De dames zijn ook niet vies van een blastbeat meer of minder, maar ze kiezen er voor om regelmatig het tempo omlaag te gooien zonder dat dit ten koste gaat van de ijskoude sfeer. Juist door niet alleen maar op ramsnelheid door de set te gaan, wint Doodswens het van Regarde Les Hommes Tomber. Het is misschien heel old-school allemaal, corpsepaint, wierook, schedels… maar toch, er gebeurt zoveel meer, ook al zijn ze maar met zijn tweeën.
We blijven niet tot het einde, want we zijn benieuwd wat Wolvennest in petto heeft en willen niet ergens achter in de zaal moeten kijken naar deze band. We zagen de band dit voorjaar een verpletterend optreden geven in een leeg 013 tijdens Roadburn Redux, nu mag er publiek bij zijn. Wolvennest is altijd een belevenis, zelfs zo vroeg op de middag.
Er zijn dit keer geen gasten meegekomen, maar ook met zijn zessen is het nog best druk op het podium. Zoals gebruikelijk staat de theremin van zangeres Shazzula centraal in het midden opgesteld. In de setlist is veel ruimte voor het begin dit jaar verschenen album ‘Temple’, maar er is ook aandacht voor het oudere werk. Afsluiter ‘Out Of Darkness Deep’ grijpt zelfs terug naar het intussen bijna vergeten debuut uit 2016. Het is degelijk en meeslepend, precies zoals we verwachtten met de slepende trage riffs en de als oeroude toverspreuken gedeclameerde zang, maar verrassend wordt het nooit. Misschien is het omdat we het al eens hebben gezien, waardoor je niet meer zo overrompeld wordt. Of zou het kunnen dat de nieuwe visuals – de band maakt altijd gebruik van uitgebreide films die als backdrop de muziek ondersteunen en versterken – minder sterk, minder schokkend ook, waren dan voorheen. Wat blijft is het bijzondere geluid van de theremin. Het spookachtige gefluit geeft de bezwerende metal altijd een extra dimensie en helpt bij het opbouwen van een dreigende sfeer, iets waar Wolvennest nog altijd meester in is.
Belgen genoeg dit keer. Na Wolvennest is er even een time-out voor we naar de volgende Vlaamse afvaardiging gaan. De doden hebben het goed. De kenners weten dat we het dan over Wiegedood hebben, de band die de zogenaamde Cascadische wall-of-sound black metal naar het Vlaamse land hebben getransponeerd. Intens en concessieloos, het zijn begrippen die iets te vaak en te makkelijk worden gebruikt, maar voor deze band lijken ze te zijn uitgevonden. Songtitels als ‘Doodskalm’ en ‘Ontzieling’ staan in schril contrast met het overrompelende geluid.
Wiegedood is niet de eerste band vanmiddag die niets ontziende black metal op ons afvuurt, maar hier hebben we een band die wel dat “je ne sais quoi” heeft. Is het omdat er in de basloze opstelling twee gitaren en drums niet alleen een imposante wall of sound wordt opgebouwd, maar ook op gezette tijden een solo of heuse akkoordenschema’s langskomen? Of doordat er niet alleen maar blastbeats op krankzinnige tempo’s voorbij komen? Het maakt het allemaal wat minder abstract en monolithisch en daardoor prettiger om naar te luisteren. Let wel, gehoorbescherming is nog steeds geen overbodige luxe.
En nee, er komt geen einde aan. Van Wiegedood rollen we meteen naar de volgende Belgische act. Briqueville timmert hard aan de weg, en dat heeft niet eens zo veel te maken met de opvallende gimmick waardoor ze (ook) bekend zijn: het mysterie dat zweeft rond deze vijf anonieme Belgen, want alle optredens vinden plaats in opvallende zwarte mantels en gouden maskers.
De bij vlagen Midden-Oosters aandoende nummers die uit gelijke delen drone, klassieke progrock, woestijnblues, blackgaze en psychedelica zijn gebrouwen en de sinistere verschijning van de band leveren een mystiek geheel op. De band speelt veel materiaal van hun laatste album Quelle, dat op zaterdag exact 1 jaar oud is, songs die stuk voor stuk Aktes worden genoemd, met een volgnummer alsof ze deel uitmaken van een groter geheel. De muziek van Briqueville kan ook niet in kleine porties worden genuttigd, een Briqueville show is een totaalervaring die je het best van de eerste tot de laatste noot ondergaat. De intensiteit van Briqueville is van een andere orde dan de black metal explosies die we eerder vandaag zagen. Sambaballen en woodblocks zien we ook voor het eerst vandaag en we vinden het niet eens vreemd. Briqueville speelt net als veel andere bands op Soulcrusher met duisternis, echter doet dat zonder dat het somber wordt. Het is vooral meeslepend, overweldigend en trance opwekkend. We zien zelden (grotendeels) instrumentale postmetal die zo dynamisch en van begin tot eind boeiend blijft als wat de mannen van Briqueville hier laten zien. Klasse!.
Métal noir par des gens nihilistes et misanthropes. Nee, verwacht geen dijenkletsers bij de sombere Franse avantgardisten Celeste. Hun meest recente werk is intussen alweer vier jaar oud, een live album even buiten beschouwing gelaten. Hoewel ze zelf geen kleur schijnen te bekennen heeft Gojira de wereld een buitenechtelijk black metal kindje
geschonken. Althans; dat is de eerste indruk die Celeste achterlaat. Vooral de ijverige drums
doen sterk aan de superhagedis denken. Het overvolle programma laat het niet toe heel lang bij Celeste te blijven. Wat uiteindelijk vooral blijft hangen is dat ook deze band een gimmick heeft: rode mijnwerkerslampen.
Na de overrompelende show van Briqueville zien we in de grote zaal van Doornroosje een minstens zo intrigerend gezelschap aan het werk. Schammasch, onderdeel van de behoorlijk grote Zwitserse garde op dit festival, is een tegendraadse (post-) black metal outfit waarvoor de vorm minstens zo belangrijk is als de inhoud. Dat blijkt al uit de bijzonder fraaie albumhoezen, het even ambitieuze als eigenaardige ‘Triangle’, een driedubbelalbum bestaande uit drie platen van ieder 33 1/3 minuut lang, en zoals nu te zien is aan de aankleding van zowel het podium als de vijf muzikanten die samen Schammasch vormen. Gekleed in een soort van goudbrokaten kamerjassen die over lijken te zijn van de set van Game of Thrones zien de heren er eerder uit als een stel kabbalistische alchemisten dan een serieuze post-black metal band. Zoals het kabbalistische numerologen betaamt bewandelt Schammasch de ingewikkelde weg met songs over duistere, occulte onderwerpen die moeilijk in elkaar zitten en in elkaar haken via allerlei ingenieuze overgangen. Een muzikale versie van de geometrische vormen à la Escher en Reutersvärd die overal op het podium en op de backdrop te zien zijn, zeg maar. Dan zijn er nog de afwijkende instrumenten, zevensnarige gitaren en vijfsnarige bassen, niets is gewoon bij Schammasch. De eigenzinnigheid van de mystieke, occulte post black metal neemt helaas af naarmate het optreden vordert. Normaal wordt het nooit, slecht ook niet, maar zo apart als in het begin is het tegen het einde al lang niet meer. Schammasch, uiteindelijk is het meer vorm dan inhoud.
Met het succes van het platenlabel Pelagic Records en de indrukwekkende verzameling bands wiens platen via dit label verschijnen zou je bijna vergeten dat de eigenaren/oprichters van Pelagic ook nog een bandje er op na houden. The Ocean is een echte “thinking man’s band” die het graag over paleontologie, filosofie en religie heeft. Het Duitse collectief, een soort van draaideurconstructie rond centrale man Robin Staps, maakt muziek die zowel progressief, post als sludge genoemd kan worden.
Niets is zo onvoorspelbaar als de golven van de oceaan. The Ocean begrijpt dat en belichaamt dat. Wie een strak omlijnde set verwacht en van wat structuur houdt kan beter doorlopen.
Zij die zich laten onderdompelen in The Ocean krijgen grillige tempowisselingen en zeer cryptisch in elkaar gestoken songs voor de kiezen. Toch heel andere koek dan de gortdroge en kneiterharde soundscapes van de vele blackmetal bands die vandaag op de podia staan. Al met al knaagt toch een gevoel; ja, de band speelt op een absurd hoog niveau, maar is het niet allemaal een beetje TE doordacht, hebben we niet iets te vaak een storyboard nodig om het allemaal te volgen? En gaan de hoorcolleges over de mogelijke oorzaken van de Perm-Trias massa-extinctie niet ten koste van de beluisterbaarheid. De band bereikt ons niet helemaal…
Het Utrechtse Verwoed vormt het slotstuk van het indrukwekkende treintje black metal bands die we vandaag al hebben gezien. Geen geringe taak. Maar heeft Soulcrusher 2021 de bezoekers met al die black metal al aardig afgemat, dreigt een overdosis? Dat blijkt niet het geval want de zaal stroomt in rap tempo vol. Na wat klein technisch malheur blijkt de band er zin in te hebben. De minimalistische black metal met ijselijk galmende zang wordt gretig ontvangen
Omdat we graag een goede plek in de zaal willen om Oranssi Pazuzu aan het werk te zien verlaten we Verwoed. De Finnen hebben ons al eerder overrompeld en we kijken uit naar de hoofdact van het festival.
Hopelijk kunnen ze het kunstje opnieuw flikken. Oranssi Pazuzu is een band die niet vies is van het experiment. Gewoon rechttoe rechtaan liedjes maken en spelen, dat is iets wat we Oranssi Pazuzu niet snel zullen zien doen. Deze Finnen doen het graag anders. Dat bleek al op het meest recente album Mestarin Kynsi dat vorig jaar verscheen. Meer nog dan voorheen was daar plek ingeruimd voor elektronica, van ouderwetse Moogs tot toongeneratoren en allerhande synthesizers. Dat leverde een verrassend en spannend meesterwerk op, dus de verwachtingen waren hooggespannen bij het optreden van de band op het grote podium. Dat er maar liefst drie batterijen keyboards en dergelijke stonden opgesteld was met het recente werk in gedachten niet eens zo vreemd. Dat het zo’n ongebruikelijk en in zekere zin teleurstellend optreden zou worden dan weer wel. De voortekenen zijn al niet goed, Oranssi Pazuzu heeft een aanloop nodig waar geen eind aan lijkt te komen. De soundcheck duurt en duurt en als eindelijk alles goed staat afgesteld moeten we nog een flinke tijd wachten voordat het optreden eindelijk begint. Maar dan blijft de band grotendeels rondjes cirkelen op de startbaan. Het komt maar zelden echt van de grond en als men kortstondig grote hoogten bereikt dan stort het geheel als een leeggelopen ballon weer naar beneden waarna alles weer van voren af aan begint. Het optreden van Oranssi Pazuzu op Soulcrusher is als een wandeling in de woestijn met een defect kompas. De oase, de “sweet spot” van Oranssi Pazuzu, is in geen velden of wegen te bekennen.
Ja, Oranssi Pazuzu is krautachtig repetitief en het gefröbel hoort erbij maar dit keer balanceert de band wel heel opzichtig op de breuklijn tussen spannend en domweg saai. Als fan moet je uithoudingsvermogen hebben en heel vergevingsgezind zijn om de pareltjes (want die zijn er wel degelijk) uit de vormeloze brij te vissen die Oranssi Pazuzu uit de boxen jaagt. Na te veel doelloos en chaotisch gefriemel sluit de band af met ‘Taivaan Porti’, een orgastische bak herrie zoals we die van Oranssi Pazuzu gewend zijn. Het was bijzonder, dat zonder enige twijfel, maar ik heb ze wel eens beter meegemaakt. Je kunt experimenteren omdat je grenzen wilt verleggen, nieuwe dingen wilt proberen en zien hoe ver je kunt gaan. Dat gebeurde absoluut. Het gevoel overheerste alleen dat dit experimenten zonder doel waren, een opzichtige voorstelling kijk ons eens lekker gek doen. Of het de bedoeling was is me niet duidelijk, maar het optreden van Oranssi Pazuzu op Soulcrusher doet met nog het meest denken aan het beroemde sprookje van Andersen ‘De nieuwe kleren van de keizer’.
Voor velen was Oranssi Pazuzu het logische besluit van Soulcrusher. Als de Finnen er mee ophouden vormen zich al snel flinke rijen voor de garderobe. Tegelijkertijd gaat in de kleine zaal het dak er helemaal vanaf, dankzij de echt laatste band van de dag Coilguns. Deze band onder leiding van stuiterbal Louis Jucker wint de dagprijs voor meest energieke band en gaat en passant ook nog eens lopen met de trofeeën voor meeste meters afgelegd op de handen van het publiek en de grootste puinhoop op het podium. Dit is punk zoals punk ooit bedacht is: gewoon wars van alle conventies gaan met die banaan. Louis Jucker is de creatieve spil van Coilguns en ziet eruit als iemand met een zeer ernstige vorm van ADHD, dusdanig dat ik na twee minuten me serieus afvroeg hoe deze man het einde van het optreden zou moeten halen. Dat lukte dus zonder al te veel moeite. Gitaarspelen, rondrennen, zingen, schreeuwen, creatief bezig zijn met rondzingende microfoons, het publiek in duiken… geen probleem. De extravagante gekte op het podium is vast een ingestudeerd onderdeel van de show – maar wat een show is het. De maniakale podiumpresentatie van Jucker doet bijna vergeten dat hij omringd wordt door een meer dan adequate band die een portie onversneden zeer energieke punky artrock eruit blaast.
Het is het tweede optreden voor de band in 18 maanden tijd en werkelijk alle remmen gaan er af. De band tapt gretig uit oude post-hardcore vaatjes, kwistig gemengd met grunge en sludge. Volgens de overlevering zijn de Coilguns albums “on the spot” ontstaan in de studio en zo komt het optreden ook over. Druppeltje acid er in en gaaaaaan, zo lijkt het. De remmen los dus, en de zaal is het er meer dan mee eens.
De nerd in mij vraagt zich nog even af waarom in deze band ook weer op een gitaar met een afwijkend aantal snaren, negen in dit geval, gespeeld wordt, voor snel aan de kant te springen voor de steeds groter groeiende wilde mosh pit die intussen de halve zaal inneemt. Het zal wel iets Zwitsers zijn. Stay on the weird side Soulcrusher! wordt ons nog toegeroepen door Louis. Dikke check!
Even voor twaalven is het dan voorbij. Het optreden van Coilguns, maar ook Soulcrusher V. Als er rook uit een drumstel zou kunnen komen dan lagen de restanten nu smeulend over het podium verspreid.
Soulcrusher, het was weer een uitermate geslaagd feestje en dat was echt niet alleen omdat het voor velen voor het eerst in lange tijd was. Optredens, organisatie – het was allemaal van een buitengewoon hoog niveau. We kijken nu al weer uit naar editie 6.
Social media