Avant garde is – als het goed is – zijn tijd vooruit. Dit heeft als gevolg dat de meeste mensen avant garde kunst niet zullen begrijpen en waarderen. Of het nu om schilderkunst, film of muziek gaat, avant garde roept controverses op. Soms komt het begrip en de waardering met de jaren. Neem bijvoorbeeld het eerste album van The Velvet Underground. Naar verluidt verkocht de plaat in eerste instantie voor geen meter, maar de legende wil dat iedereen die de plaat kocht later zelf een band begon. Na verloop van tijd bleek de invloed van de plaat. Zonder Velvet Underground geen punk, geen noise rock, geen alternative.

Of ‘Immoto’, het derde album van het Italiaanse gezelschap Nero di Marte ooit een dergelijke invloed zal hebben op toekomstige generaties rockmuzikanten, we zullen het moeten afwachten. Misschien hoor ik niet tot de happy few die begrijpt wat er op ‘Immoto’ gebeurt en schat ik de complexe mix van experimentele prog, death metal, psychedelica en atonale moderne muziek niet op waarde. Ik hoor vooral een spel met dynamiek dat vaak uitmondt in een wanordelijke sonische maalstroom van dissonantie in rare, steeds weer wisselende maatsoorten die op mij het desoriënterende, claustrofobische effect heeft van een muzikale bad trip. De zeven lange songs op ‘Immoto’ waaieren alle kanten op en doen op momenten aan Cynic denken, misschien niet zo toevallig ook bij Season of Mist onder contract. De meeste teksten zijn in het Italiaans en daardoor voor de meesten van ons onbegrijpelijk, maar de algehele atmosfeer en de twee songs die in het Engels zijn doen vermoeden dat de thematiek in overeenstemming is met de muziek: van vervreemding en verlatenheid naar duisternis; van duisternis naar licht en van licht naar hoop. Hoop en berusting. Of is het iets anders? Het idee lijkt heel Dantesk, een afdaling naar de diepste persoonlijke duisternis en daarna de ontsnapping hieraan, een transfiguratie naar het licht en verlichting. Het zal ongetwijfeld niet voor niets zijn dat er in de teksten sprake is van cirkels en “La Casa del Diavolo”. Op zich genoeg materiaal voor een boeiend  progressief conceptalbum, Yes eat your heart out zou ik bijna willen zeggen.

Het is juist dan jammer dat er voor gekozen is om een en ander muzikaal vorm te geven als een monolithische kakofonie aan schurende en hortende post-metal klanken die ‘Immoto’ schier onbeluisterbaar maakt. Toegegeven, er zijn albums gemaakt die nog bizarder en extremer – en daardoor onbeluisterbaarder – waren en evengoed een legendarische status hebben bereikt. Captain Beefhearts ‘Trout Mask Replica’ is vele malen ingewikkelder, idioter en verontrustender, met polyritmische songs die meerdere malen van maatsoort én toonsoort veranderen en stuiterende bluessongs over de Holocaust. Maar toch is het vreemd genoeg beter te behappen dan dit ‘Immoto’ en is het uitgegroeid tot een klassieker. Dat zie ik met ‘Immoto’ niet gebeuren. Een overambitieuze, pretentieuze mislukking als je het mij vraagt. Dat is nu eenmaal een wezenlijke eigenschap van avant garde: het is per definitie experimenteel en het punt met experimenten is dat ze kunnen slagen, maar ook kunnen mislukken. En dat laatste gebeurt helaas vaker.

Maar snobs zijn natuurlijk vrij het met mij oneens te zijn. ‘Immoto’ is typisch zo’n album waarmee je heel goed kunt laten zien wat een bijzondere muzieksmaak je hebt. Bijkomend voordeel: je hoeft niet bang te zijn dat ineens iedereen in je kennissenkring met Nero di Marte wegloopt. Daarvoor is deze Italiaanse band te excentriek.