Frank Helmink: “De Export Award houden we erin. Al was het alleen maar om een keer per jaar zoveel mogelijk niet-metal-media zover te krijgen wat aandacht aan het genre te besteden. Het blijft toch grappig als Floor Jansen op TV vertelt dat ze voor stadions vol mensen staat te zingen, je het ongeloof van het gezicht van de presentator ziet afdruipen. ”
Recentelijk werd bekend gemaakt dat Anneke van Giersbergen dit jaar de Buma ROCKS! Export Award in de wacht heeft gesleept, welke haar tijdens Fortarock 2019 zal worden uitgereikt door de directeur van Buma Cultuur Frank Helmink. Maar wat is nou precies die prijs, en wat moet je doen om in aanmerking te komen voor deze award die de afgelopen jaren al werd uitgereikt aan Floor Jansen (2018), Textures (2017), Within Temptation (2016), Epica (2015) en Ad Vandenberg (2014). We vroegen het aan Buma Cultuur Frank Helmink himself, een man met niet alleen een rijk verleden binnen de Nederlandse muziek scene, maar ook voorzien van een warm kloppend hart voor metal.
Door: Horst – 6 mei 2019
Om even met het belangrijkste te beginnen, wat heeft Frank Helmink met metal en waarom?
Haha. Noem dat maar belangrijk. Ik kom uit een klein dorpje. De Steeg. De naam zegt het al. En daar waren alle vrienden eigenlijk metal. Lagen we de hele dag op “het veldje” Venom en Metallica te luisteren. Het mooie is dat ik altijd dacht dat je later als je oud werd andere muziek zou gaan luisteren. Je zag toen, begin jaren tachtig, eigenlijk nooit oude mensen die naar metal luisterden. Gelukkig was dat niet zo en vind ik het eigenlijk nog steeds de enige muzieksoort waar ik de hele dag naar kan luisteren.
Alvorens we het gaan hebben over de Buma ROCKS! Export Award wil ik eerst even de persoon Frank Helmink praten. Jij begon je loopbaan in 1995 bij TMF welke toen net was gestart en tot de opkomst van internet voor de massa een zeer belangrijke rol speelde in het Nederlandse muzieklandschap. Jij was daar respectievelijk hoofdredacteur en programma directeur. Hoe kijk je terug op die tijd?
We hadden een maandje geleden een soort mini-reünie bij de boekpresentatie van TMF-oprichter Lex Harding. Dat was in de oude studio van TMF. Ik was er twintig jaar niet geweest. In het pand zit nu een kinderopvang. Ik merkte wel dat ik er licht nostalgisch van werd. Het grappigste van die dag was eigenlijk dat toen ik op een zebrapad overstak een auto net even te ver doorreed, terwijl het licht voor voetgangers op groen stond. Dus ik kijk super agressief naar de bestuurder: is het Ruud de Wild. Daarmee begon het voor mij daar. Ik was 24 toen ik een brief schreef aan Lex. Hierin gaf ik – enigszins bijdehand voor een 24-jarige snotneus – aan dat ik het allemaal prima vond dat zij (TMF) in plaats van MTV op de kabel kwam in Tilburg (waar ik toen studeerde), maar dat ie wel een fatsoenlijk metal programma moest programmeren. En niet het Wet & Wild met Ruud de Wild waar alleen Bon Jovi en Aerosmith voorbijkwamen. Een paar weken later ben ik begonnen en konden we ook normale metal programmeren. Het grappigste was natuurlijk dat Ruud geen enkel verstand van metal had en dat ook niet onder stoelen of banken stak. Dat leverde mooie interviews op. En het belangrijkste: er was tenminste in plaatsen waar MTV werd vervangen door ons weer een metal programma te zien.
In de jaren 80 en 90 waren TV zenders als MTV en TMF van groot belang in de muziekwereld, maar die rol is anno nu gemarginaliseerd door de ontwikkelingen op Internet in combinatie van snelle breedband toegang voor iedereen. In hoeverre zag jij dat aankomen toentertijd?
Als ik me ergens niet mee bezig hield toen, was het wel met dat soort algemene trends en ontwikkelingen. Ik was alleen bezig om zoveel mogelijk zieltjes te winnen voor TMF. Wat belachelijk snel en goed ging, vooral omdat Lex goed zag dat je normale meiden moest laten presenteren. Mensen waarmee iedereen zich kon identificeren. Op een gegeven moment keek zo’n beetje iedereen onder de twintig dagelijks naar TMF. Daar kun je je nu echt niets meer bij voorstellen. Dat als een liedje superclip werd en megahit, dat het dan zo’n beetje vanzelf nummer 1 werd in de Top 40. Die tijd.
Je vertrok bij TMF en ging werken bij een reclamebureau, waarna in 2009 de overstap volgde naar BUMA. Dat lijkt me nogal een overstap. Van een situatie waarin je zoveel mogelijk meewerkt aan het geld uit de zak kloppen van de consument naar een organisatie die de belangen moet beheren van artiesten en hun auteursrechten. Zijn dat niet twee verschillende werelden?
Dat zijn zeker twee totaal verschillende werelden, maar als ik klaar ben met een baan, wil ik altijd het liefst iets heel anders. Dus van een inhoudelijke baan bij een TV-zender, naar een super commerciële baan bij een reclamebureau. Dat houdt het spannend. Ik deed tijdens dat werk bij dat bureau wel dingen erbij, zoals het presenteren van Heavy Alternative samen met Peter van der Laan bij KinkFM. En ik schreef ook nog – over metal – bij Oor. En, nog leuker, we hadden met de mensen van Alpha69 (dat reclamebureau) ook een interview-website: Toazted. Hierop stonden en staan nog steeds duizenden interviews met zo’n beetje alle bands die je je kunt voorstellen. Dat was ook voor het eerst dat ik het bereik van internet doorkreeg. Een interview met Corey Tayler van Slipknot in Oor wordt door een paar duizend mensen gelezen. Op Toazted (en daarmee ook op Vevo en Youtube) was dat soms een paar honderdduizend keer.
Jij bent nu dus directeur van Buma Cultuur. Kan je in het kort uitleggen wat je daar dagelijks zoal doet en wat het doel van deze organisatie is?
Buma Cultuur wordt (voor een groot deel) gefinancierd door Buma/Stemra. Wij hebben maar één opdracht: de muziek van de leden van Buma (componisten en tekstdichters) in binnen- en buitenland promoten. Dat doen we eigenlijk door een soort marktplaatsen te organiseren waar vraag en aanbod bij elkaar komt. De twee grootste evenementen zijn het Amsterdam Dance Event en Eurosonic Noorderslag. Bij ADE komt inmiddels jaarlijks de volledige dancewereld naar Amsterdam. Niet alleen om te feesten, maar vooral om zaken te doen.
Een van de evenementen waar Buma Cultuur zich mee profileert in het hardere spectrum van de NL muziekwereld is Buma Rocks!, bij veel fans van de hardere muziek wel bekend door jullie samenwerking met Fortarock. Uiteraard is het helemaal leuk dat metal in Nederland op deze manier een steuntje in de rug krijgt, maar hoe is dit zo tot stand gekomen? Toch niet alleen maar omdat meneer de directeur toevallig zelf een metalhead is?
Ik moet daar natuurlijk niet al te flauw over doen. Ik denk dat het wel geholpen heeft dat die directeur zelf een fan van het genre is, en met name ook van veel van die te gekke Nederlandse herrieschoppers. Tien jaar geleden, toen ik bij Buma Cultuur begon, stoorde het me een beetje dat tijdens Eurosonic Noorderslag er vrijwel geen ruimte werd gegeven aan metal, en dat terwijl wel veel festivaldirecteuren en programmeurs van Europese festivals wel in Groningen rondliepen. Uit lichte irritatie zijn we toen met Buma ROCKS! begonnen. Inmiddels hebben we de boel wel iets uitgekleed, omdat er bij Eurosonic Noorderslag nu onder de vlag ESNS Loud nu veel (meer) aandacht is voor heavy muziek. Omdat de hele Europese live-industrie daar rondloopt, is het wat duur om later in het jaar nog een keer die mensen over te vliegen naar Nijmegen om ze met de neus op wat goede metalbands te duwen. Maar de Export Award houden we erin. Al was het alleen maar om een keer per jaar zoveel mogelijk niet-metal-media zover te krijgen wat aandacht aan het genre te besteden. Het blijft toch grappig als Floor Jansen op TV vertelt dat ze voor stadions vol mensen staat te zingen, je het ongeloof van het gezicht van de presentator ziet afdruipen.
Een van de main features waar BUMA Rocks! zich mee profileert is inderdaad de uitreiking van de Buma ROCKS! Export Award, een prijs die sinds 2014 wordt uitgereikt op Fortarock aan een Nederlandse band of artiest. Een prijs uitdelen/ontvangen is natuurlijk altijd leuk, maar wat zijn nou precies de door jullie gehanteerde criteria? Op welke gronden zou een band of artiest in aanmerking komen voor deze prijs, en (wellicht het belangrijkste), wie bepaald uiteindelijk de winnaar?
De naam zegt het al. De prijs gaat naar een band of artiest die veel succes heeft of heeft gehad in het buitenland. Het is niet meer en niet minder dan een erkenning voor het succes van een band of artiest uit een genre waar het al moeilijk genoeg is om in Nederland de zalen vol mee te trekken. Maar hiermee, met deze prijs, kunnen we niet alleen iemand erkenning geven, maar ook de spotlights op zijn/haar of hun muziek in het bijzonder richten en op metal in het algemeen. Het team Buma ROCKS! bepaalt de winnaar. En tot nu toe denk ik dat het stuk voor stuk grootheden uit de Nederlandse metal en/of rockscene waren. En het mooie is: het stikt van het talent, dus we zijn nog lang niet klaar.
Advocaat van de duivel hier: het is voor het publiek niet echt inzichtelijk op welke gronden een band of artiest wordt beoordeeld, noch is er een shortlist bekend van kanshebbers, noch wordt het publiek er bij betrokken middels de mogelijkheden tot stemmen of iets dergelijks. Nee, één keer per jaar wordt er een winnaar bekend gemaakt en daar moeten we het dan maar mee doen. Dan vraag je natuurlijk om gezeur over gebrek aan transparantie en mogelijke willekeur van de organisatie . Dat zou je daar over willen zeggen?
Ik vind dat altijd wel leuk die heibel rond een prijs. Dat was al zo toen we bij TMF de TMF Awards deden. En is nu ook zo met de Buma Awards of de Gouden Harp die we jaarlijks uitreiken. Iedereen heeft er een mening over en ventileert die ook. Daarr ben ik alleen maar blij mee, want het geeft aan dat mensen de prijs belangrijk (zijn gaan) vinden.
Goed, dan even naar de winnaar van dit jaar. In de afgelopen jaren zijn Floor Jansen (2018), Textures (2017), Within Temptation (2016), EPICA (2015) en Ad Vandenberg (2014) winnaars geworden van de award, en dit jaar is de keuze gevallen op Anneke van Giersbergen, een dame met een lange historie binnen het (inter)nationale metal landschap. Waarom is zij dit jaar de terechte winnaar?
De vraag bevat al een deel van het antwoord. Zij timmert dit jaar al 25 jaar aan de weg. Solo en (ooit) met The Gathering, maar nu ook weer met Vuur. Het is een gedreven, innemend en tof mens dat in staat is gebleken al die jaren mensen te betoveren of in ieder geval enthousiast te maken voor haar muziek. En dat over de hele wereld.
Hoe reageerde Anneke zelf trouwens op haar uitverkiezing?
Volgens mij vond ze het wel leuk. Haha.
De award zal worden uitgereikt op Fortarock te Nijmegen begin volgende maand. Hoe zal de prijsuitreiking in zijn werk gaan? Zijn jullie nog iets speciaals van plan om het een en ander wat luister bij te zetten?
Er is een nieuwe stage voor Nederlandse metal tijdens Fortarock, Hanks Garage. Daar zullen in de middag de prijs overhandigen en doen we ook een interview met Anneke. Dat interview wordt gedaan door Mark van Schaik. We zijn daar vorig jaar mee begonnen, met het publiekelijk uitreiken van de award. Met Floor zat de zaal bomvol. En ik ga ervan uit dat er ook voor Anneke veel mensen zullen komen opdagen om haar een daverend applaus te geven.
Tot slot: De muziekindustrie is in de afgelopen 20 jaar ingrijpend veranderd, en de zekerheden van toen zijn verdwenen in een nieuwe realiteit waarin artiesten, bands, platenmaatschappijen en vele anderen in het wereldje nog steeds hun nieuwe positie aan het bepalen zijn. Hoe zie jij, als directeur bij een auteursrechten organisatie, de toekomst van muziek in het algemeen, en die van metal in het bijzonder?
Ik ben een optimistisch mens. Hoewel aan de oppervlakte je soms zou denken dat het niet zo goed gaat met de metal, rommelt het onder het oppervlak steeds sterker. En soms denk ik wel eens dat met de extreme populariteit van elektronische muziek er, omdat de dingen altijd in golven ontwikkelen, binnen afzienbare tijd een soort tegen beweging komt waar veel meer ruimte is voor extremen. Ideaal voor metal dus. En wat ik eigenlijk nog toffer vind is dat die zuilenbeweging van vroeger, waar je eigenlijk maar van een soort muziek mocht houden, totaal is verdwenen. Ik heb vier kinderen. Zij luisteren het ene moment naar Nederlandstalige hip hop en het andere moment naar de nieuwe Johnny Booth. Dat laatste zou trouwens iedereen moeten doen. Het is lang geleden dat ik zo’n opgefokte lekkere plaat heb gehoord.
Check de onderstaande socials voor meer informatie over Buma Cultuur, ESNS Loud en Buma Rocks!.