Pain of Salvation (lees: Daniel Gildenlöw) heeft haar fans in het verleden meerdere keren zwaar op de proef gesteld. Zo werd het pretentieuze conceptalbum ‘Be’ (2004) door lang niet de hele fanschare van de Zweedse progressieve rockband op waarde geschat. Om nog maar te zwijgen van de twee Road Salt platen uit 2010 en 2011 wat een koren op de molen van afvallige fans bleek te zijn. Niet voor iedereen, want ikzelf kon die platen best waarderen. En dan vooral de songs zelf, de productie zal altijd wel een discussiepunt blijven.

Maar de wonderen waren de wereld nog niet uit. Op het voorlaatste album ‘In The Passing Light Of Day’ (2017) liet Gildenlöw een geluid horen dat toch meer richting het oudere progressievere werk ging, waardoor een flink aantal afvallige fans weer terugkeerde naar het Zweedse nest. De concerten ter promotie van dit album waren ware belevenissen. Pain of Salvation is natuurlijk al lang geen band meer, maar een soloproject van zanger/tekstschrijver/componist/gitarist/producent Gildenlöw zelf. Wie er wel of niet in de band zitten is bij elke release en tour weer een verrassing, al zijn drummer Leo Margarit en toetsenist Daniel Karlsson al weer een tijdje van de partij. Gitarist Johan Hallgren keerde na een jarenlange afwezigheid weer terug en op ‘Panther’ horen we Gustav Hielm wel op bas, maar heeft hij de groep inmiddels verlaten.

Als visitekaartje voor het nieuwe album werden recent al twee tracks vrijgegeven: opener ‘Accelerator’ en ‘Restless Boy’. En andermaal werd duidelijk dat Gildenlöw zijn fans op de proef stelt. Op ‘Accelarator’ zijn wel degelijk een aantal typische Pain Of Salvation ingrediënten te horen: tegendraadse ritmes, tempowisselingen, fantastisch drumwerk en het emotionele zangwerk van Gildenlöw zelf. Maar waar zijn de gitaren? De toetsenritmes van Daniel Karlsson voeren de boventoon op de track, en dat geldt zeker ook voor ‘Restless Boy’. De gitaren staan wel erg ver achter in de mix.  Daarnaast lijkt de zang van Gildenlöw door allerlei elektronica te zijn gehaald waardoor het geheel klinisch overkomt en misschien wel (te) geforceerd modern. Niet helemaal mijn pakkie-an, al komt de strekking van het concept wel degelijk over: hoe houd je jezelf als afwijkend individu staande in een wereld die jou vreemd vind. Een mooi en zeker ook zeer persoonlijk thema.

Ook een nummer als ‘Keen to Fault’ klinkt enerzijds heel erg Pain of Salvation, en anderzijds bekruipt je het gevoel dat de toetsenthema’s eigenlijk door gitaren uitgevoerd hadden moeten worden. Eigenzinnigheid ten top. Ik hou ervan. Immers, als je het niks vind, dan luister je toch gewoon naar wat anders? Leg het album echter niet te snel naast je neer, geeft het een kans. Na een aantal luisterbeurten gaat het geheel wel degelijk leven. Van de elektronica en rap (!) in de titeltrack tot de door banjo’s (!) gedragen instrumental ‘Fur’. ‘Wait’ doet me, vooral door de vocalen, denken aan het werk van het ‘Scarsick’ album uit 2007 dat één van mijn favoriete Pain of Salvation albums is. Tour de force van deze plaat is de afsluiter ‘Icon’, dat ruim dertien minuten klokt. In deze epic komt alles wat je van Pain of Salvation mag verwachten, voorbij. We horen gillende gitaarsolo’s (jawel!), fantastisch jazzy drumwerk, tempowisselingen, gevoelig pianowerk, strijkers, meerstemmige zang maar vooral emotie en melancholie. Een zeer avontuurlijke track, dat qua intensiteit gekoppeld zou kunnen worden aan de titelsong van de voorganger ‘In The Passing Light of Day’. Waarom is het album niet naar dit nummer genoemd, kun je je afvragen.

Het cijfer dat ik ‘Panther’ vandaag geef wijkt zonder meer af van wat ik het album over drie maanden zou geven. Het kan minder zijn, het kan meer zijn. Het is een groeiplaat pur sang waarbij Gildenlöw niet is uitgegaan van wat zijn publiek van hem verwacht, maar van wat er in zijn hoofd zat en er uit moest. Met ‘Panther’ brengt de eigenzinnige Zweed een album uit voor ruimdenkende progressieve rockfans. De doorzetters. Hoe het door Pain Of Salvation aanhangers gewaardeerd zal worden in de ruime discografie van de band zal de tijd moeten uitwijzen.