Het titelloze album van de mysterieuze formatie Jazz Sabbath zou normaal gesproken buiten onze scope vallen en hier niet gerecenseerd worden. We doen veel, maar jazz is normaal gesproken een paar toonladders te ver. ‘Jazz Sabbath’ is alleen niet een doorsnee jazzplaat zoals je die op Sublime zou kunnen horen. Nee, hier is iets bijzonders aan de hand. Om dit te begrijpen moeten we terug naar 1968. In dat jaar veroorzaakte een nieuw trio rond oprichter en pianist Milton Keanes een schokgolf in de Engelse jazzscene. Een album werd opgenomen en zou worden gereleased op vrijdag 13 februari 1970 ware het niet dat het noodlot keihard toesloeg. Milton Keanes kreeg een zware hartaanval en belandde op de intensive care.

De platenmaatschappij durfde het daarna niet aan om een album uit te brengen van een band met een kasplantje als frontman en de release van het album werd uitgesteld. Milton Keanes herstelde langzaam en mocht in september 1970 eindelijk het ziekenhuis verlaten om vervolgens tot zijn grote ontzetting te zien dat een stelletje parvenu’s uit Birmingham in een half jaar tijd twee albums had uitgebracht met onherkenbaar veranderde versies van wat toch absoluut zijn nummers waren. Deze band, ook nog eens schaamteloos ‘Black Sabbath’ genaamd, had zijn jazz met veel succes omgevormd tot logge heavy metal. Maar ja, bewijs het maar eens. De complete voorraad van het debuut van Jazz Sabbath was bij een brand vernietigd, waardoor alleen nog een paar vage bootleg tapes het bewijs vormde van het bestaan van de oorspronkelijke jazzversie. Keanes zocht en vond troost in drank en drugs en leidde een onopgemerkt maar triest leven.

Bij toeval werden de originele mastertapes 49 jaar later teruggevonden in de opnamestudio waar ze verkeerd gelabeld waren. Geremixed verschijnt het album van Jazz Sabbath dan toch nog, een halve eeuw na dato zodat nu iedereen met eigen oren kan horen hoe songs als ‘Faeries Wear Boots’, ‘Iron Man’, ‘Hand Of Doom’ en ‘Children Of The Grave’ ooit door de componist bedoeld waren: gevoelige jazzklassiekers met pianist Milton Keanes als onbetwist middelpunt, subtiel ondersteund door de staande contrabas van Jacque T’Fono en de shuffle drums van Juan Také. Eindelijk zijn Iommi, Osbourne, Butler en Ward ontmaskerd als de charlatans en dieven die ze een lange en succesvolle carrière lang waren.

Dit is natuurlijk een prachtig verhaal, er is alleen één probleempje mee: er is helemaal niks van waar. Het enige dat klopt is dat op ‘Jazz Sabbath’ zeven jazz-uitvoeringen van klassieke Black Sabbath nummers staan, bedacht en uitgevoerd door Adam Wakeman (de zoon van Rick van ELO), geassisteerd door Jerry Meehan (vooral bekend als bassist in de liveband van Robbie Williams en drummer Ash Soan (sessiemuzikant voor bijna iedere megaster van de laatste 20 jaar). In sommige gevallen zijn de songs bijna onherkenbaar verjazzd, andere zijn nog duidelijk als de Black Sabbath klassiekers van ooit herkenbaar. Als grap is Jazz Sabbath zonder meer geslaagd. Maar ook muzikaal mag het resultaat er wezen. Op zijn minst blijkt uit deze bewerkingen dat de Sabbath krakers van alle tijden zijn en radicale bewerkingen goed doorstaan. Hoewel, dat wisten we eigenlijk al sinds 2003 toen het Estse Oude Muziek ensemble Rondellus op de proppen kwam met Sabbatum, een tribute aan Black Sabbath in het Latijn met draailieren, vedels en polyfone zang. Eerlijk gezegd was dat een stuk beter dan Jazz Sabbath, al doet het werk van “Milton Keanes” het ongetwijfeld ook prima in de rokerige jazzcafés.