Gaahl: “De producer moet iemand zijn die mij mijn weg laat vinden binnen mijzelf en binnen de song. Ik ben zeer tevreden over de samenwerking met Iver. Het duurde een paar dagen voordat hij mijn proces doorhad, maar dat is normaal. Je zult altijd eerst even aan elkaar moeten wennen. Voor mij is dat belangrijk, want ik ben bang voor de microfoon. ”
Lange stiltes, gevolgd door antwoorden die vaak uit niet meer dan een enkel woord bestaan. Na ‘Metal A Headbanger’s Journey’ en de Vice documentaire ‘True Norwegian Black Metal’ is dat het beeld dat is ontstaan van een interview met Gaahl. Niets is echter minder waard. De iconische frontman is weliswaar zeer ingetogen, spreekt zacht en neemt de tijd voordat hij iets zegt, maar zijn antwoorden zijn uitgebreid en zeer doordacht. Gaahl blijkt een zeer beleefde, prettige gesprekspartner met een subtiel gevoel voor humor. Hoe anders is dat dan de reputatie die hem vooruitsnelde toen hij nog de zanger van het immer controversiële Gorgoroth was? Wellicht speelt het een rol dat Gaahl niets dan lof heeft voor zijn collega’s in Gaahls Wyrd en dat het viertal zojuist het kwalitatief zeer hoogstaande ‘GastiR – Ghosts Invited’ heeft uitgebracht. Al enkele maanden voordat het album verscheen, had de band in Utrecht, tijdens een luistersessie, al het nodige te vertellen (lees hier het hele artikel), maar daarmee was de immer actieve Gaahl echter lang niet uitgepraat. Tijd voor een telefoongesprek dus.
Door: Martin Perescis Ι 26 juni 2019
In Utrecht, na de luistersessie, vertelden jij en de rest van de band me dat jullie stonden te popelen om het nieuwe materiaal live te spelen, maar dat jullie er bewust voor hadden gekozen om dat pas te doen na de release van de nieuwe plaat. Het zou immers zonde zijn als fans het nieuwe materiaal zouden leren kennen via brakke YouTube-videos in plaats van opnames van goede kwaliteit. Inmiddels is het zover en kunnen jullie ook de nieuwe nummers spelen. Hoe bevalt dat tot dusverre?
De respons was tot nu toe erg goed. Het is prettig om te merken dat de songs het live goed doen. Daarbij moet ik wel zeggen dat we pas drie nummers van de nieuwe plaat gespeeld hebben, aangezien de plaat erg laat is uitgebracht. Het voelt goed om het nieuwe materiaal te spelen en de energie van de nummers uit te zenden naar het publiek.
Welke songs van ‘GastiR – Ghosts Invited’ hebben jullie al gespeeld. Zat ‘Carving The Voices’ daar toevallig tussen?
Die hebben we nog niet gespeeld. We spelen nu ‘Ghosts Invited’, ‘From The Spear’ en ‘Through And Past And Past’. Die laatste twee hebben we ook pas een paar keer gespeeld.
Ik neem aan dat er uiteindelijk meer nieuwe nummers in de set komen?
Zeker. Voor de herfst-tour willen we dat zeker doen. In de zomer zal dat lastig worden. Voordat we nummers toevoegen, wil ik wel zeker weten dat alle bandleden ze live ook goed kunnen weergeven. Misschien dat er tijdens de zomerfestivals echter hier en daar een verrassing in de set zit. Deze drie songs komen in ieder geval langs. Op dit moment speelt Blasphemer (ex-Mayhem, Aura Noir) tweede gitaar bij ons, als sessiegitarist, en dat zal in ieder geval zo blijven tot het einde van de zomerfestivals. Hij woont niet bepaald naast de deur en dat maakt het erg moeilijk om te repeteren. Ideaal is dat niet, maar momenteel is dat gewoon niet anders.
Gaahls Wyrd heeft het nodige in het vooruitzicht qua shows en festivals. Tot het einde van het jaar hebben jullie het er maar druk mee! Kijk je uit naar die shows?
Ja, maar eigenlijk bijna nee, want het is wel heel hectisch allemaal. Op een gegeven moment spelen we elf shows achter elkaar en dat is behoorlijk belastend voor de stembanden. Maar goed, we gaan het gewoon doen.
Helder! Het viel me tijdens de vorige tour sowieso op dat je zeer ontspannen oogde en het erg naar je zin leek te hebben. Misschien ligt het aan de manier waarop je vaak in de media wordt neergezet, maar dat verbaasde mij nogal. Is dat altijd zo?
Het is erg prettig om met deze band onderweg te zijn. Het gaat er vrij rustig aan toe en er is weinig chaos. Dat geldt ook voor de andere drie bands waarmee we deze tour deden (Tribulation, Uada & Idle Hands). Het zijn allemaal ontspannen mensen die prettig in de omgang zijn. Vergeleken met wat ik gewend ben, leverde dat heel weinig onaangename verrassingen op.
Heb je normaliter op tour eigenlijk voldoende momenten voor jezelf? Van buitenaf ziet het er allemaal behoorlijk hectisch uit.
Dat hangt heel erg van de organisatie van de tour af. Daarnaast scheelt het natuurlijk wel dat je door de jaren heen steeds beter weet hoe je zoveel mogelijk aan de hectiek kunt ontsnappen. Voor de volgende tour hebben we bijvoorbeeld onze eigen bus. Dat zorgt ervoor dat het veel eenvoudiger is om alles even achter je te laten en enigszins het isolement te kunnen opzoeken.
Aangezien dat een tour met Mayhem is, lijkt me dat geen overbodige luxe!
Hahaha, daar zit iets in. Volgens mij zijn ze door de jaren heen wel wat rustiger geworden. Ik ken alle bandleden in ieder geval al heel lang. Met Teloch heb ik natuurlijk veel getourd (In Gorgoroth en God Seed). Meestal kwamen we dan op tour Attila wel ergens tegen. Hellhammer heb ik al een tijdje niet meer gesproken, maar we kunnen normaal gesproken uitstekend met elkaar overweg. Ik maak mij dus eigenlijk helemaal geen zorgen over die tour.
Laten we het eens over ‘GastiR – Ghosts Invited’ hebben. Tussen het voltooien van het album en het uiteindelijke uitbrengen zaten meerdere maanden. Waarom was dat zo’n lange periode?
Eigenlijk was dat alleen maar vanwege praktische redenen. De platenmaatschappij heeft uiteraard wat tijd nodig om de promotie van een nieuw album op te zetten. Dat duurt gewoon even. In dit geval lag het echter ook voor een groot deel aan het persen van het vinyl. Er zijn relatief weinig bedrijven die de expertise en de apparatuur daarvoor in huis hebben, waardoor de wachttijden soms erg kunnen oplopen.
Het gaf je misschien wel de mogelijkheid om wat afstand te nemen van het album.
Dat zeker. Teveel afstand eigenlijk, hahaha. Het is best moeilijk om tijdens interviews te praten over een album dat alweer zo ver achter mij ligt. In de tussentijd heb ik alweer iets anders opgenomen. Het plan is om dit jaar drie platen uit te brengen. Als er dus gevraagd wordt naar de opnames van ‘GastiR Ghosts Invited’, is het lastig om een goed antwoord te geven, want veel dingen ben ik alweer vergeten.
Dat kan ik mij voorstellen als je zo productief bent. Luister je eigenlijk wel eens terug naar je platen, en hoor je dan andere dingen?
Ik kijk er naar uit om over een jaar of vijf nog eens terug te luisteren naar dit album. Ik ben benieuwd of het dan nog allemaal zo goed is als ik mij herinner.
Daar ben ik het wel mee eens. Als recensent moet je ook vaak heel snel een oordeel klaar hebben liggen over een plaat, terwijl het altijd afwachten is hoe goed een plaat de tand des tijds doorstaat. Het zou misschien veel fijner zijn om pas na vijf jaar een recensie te schrijven. Hoe dan ook, ik heb het in Utrecht met de rest van de band al redelijk uitgebreid gehad over het opnameproces. Men was unaniem lovend over de producer, Iver Sandoy. Zelf gaf je aan dat je pas iets inzingt als je helemaal zeker weet hoe het moet klinken en verder niet oefent. In hoeverre is het voor jou belangrijk wie er achter de knoppen zit?
De producer moet iemand zijn die mij mijn weg laat vinden binnen mijzelf en binnen de song. Ik ben zeer tevreden over de samenwerking met Iver. Het duurde een paar dagen voordat hij mijn proces doorhad, maar dat is normaal. Je zult altijd eerst even aan elkaar moeten wennen. Voor mij is dat belangrijk, want ik ben bang voor de microfoon. Als ik al een tijdje niet meer in een studio geweest ben, duurt het even voordat ik in mijzelf kan duiken. De microfoon is een eng ding, totdat je er de confrontatie mee aangaat!
In hoeverre is er daarbij een verschil tussen studio-opnames en optredens?
Er zit een zeer groot verschil tussen die twee dingen, op veel verschillende manieren. Wanneer je opneemt, wordt er iets geschapen. De mindset die je daarvoor nodig hebt, is heel anders dan wanneer je live speelt. Het proces is ook heel anders. Zelfs wanneer ik in de studio een ouder nummer opnieuw opneem, of een cover doe, is het allesbehalve het zelfde. Alle geluid, alle energie komt in de studio binnen via je oren. Er komt geen enkele vibratie binnen op het fysieke lichaam. Wanneer je live speelt, komt er enorm veel energie binnen via je lichaam. Natuurlijk kan het ook voorkomen dat je een extreem slecht geluid hebt op het podium, hahaha. Dat risico is vooral groot wanneer je geen line check of sound check vooraf hebt. Maar goed, het fundamentele verschil voor mij is dat je iets verwezenlijkt in de studio en dat je live iets speelt dat al bestaat.
Hoe werkt het eigenlijk wanneer je aan het schrijven bent. Ole Walaunet (Lust Kilman, gitaar) en jij hebben samen aan de muziek gewerkt, maar hoe passen de teksten in dat geheel? Schrijf je ze vooraf of achteraf, of ontstaat alles tegelijkertijd?
Ik werk vanuit een tekstueel concept. Wanneer de muziek klaar is, probeer ik uit te vinden hoe deze binnen het verhaal past dat ik wil vertellen. Voor deze plaat werkte dat best goed. De invulling van de zang is strikt en de ritmes zijn bijna mechanisch. Daardoor had ik de ruimte om hier en daar ook extra zanglijnen toe te voegen. Dat soort toevoegingen is vaak heel intuïtief en ontstaat op dat moment. Enerzijds werk ik dus vanuit een vaste structuur, maar de invulling van de teksten staat niet direct vast. In Trelldom werkte ik soms anders, en werd de muziek pas geschreven nadat de teksten al klaar waren. In andere bands was er soms weer een heel andere aanpak.
Je varieert jouw aanpak vaak. In Utrecht vertelde je dat je vrij snel verveeld raakt. Die gevarieerde aanpak komt zeer sterk naar voren op ‘GastiR – Ghosts Invited’, want jouw vocalen klinken echt heel divers. Je gebruikt veel meer facetten van je stem dan hiervoor. Was dat een bewuste keuze?
Er zijn meerdere redenen waarom dat zo gekomen is. De muziek gaf mij de mogelijkheid om zo divers te zingen. De plaat heeft een heel open geluid en daardoor heb ik veel meer ruimte om mijn stem te verkennen en om echt te verwezenlijken met mijn vocalen. Als de muziek al een tapijt van lawaai is, dan heeft het weinig zin om de vocalen heel flexibel neer te zetten. Het heeft simpelweg geen zin om iets dat ingetogen is toe te voegen aan chaos. Dat was in ieder geval een van de redenen om het zo aan te pakken. Verder vind ik het fijn om verhalen te vertellen, puur voor mezelf. Die verhalen hebben hun personages. De invulling van de vocalen heeft dan ook heel veel te maken met het verhaal achter het album. Het is moeilijk om de juiste woorden te vinden om dat uit te leggen. Het moet gewoon kloppen.
Een titel als ‘Carving The Voices’ lijkt goed bij dat proces te passen.
Natuurlijk gaat het hier niet om het letterlijke uitkerven. Ik ben geen beeld aan het uitsnijden. De song gaat over ‘carving’ als rite, als ritueel. Dat is wel echt een verbindende factor binnen het concept van dit album. ‘Carving The Voices’ had dus ook de titel van dit album kunnen zijn.
De plaat is inderdaad bijzonder open. Tegelijkertijd staat er wel een song op als ‘Through And Past And Past’, wat grotendeels ouderwetse thrash metal is. Dat vond ik wel verrassend. Waar kwam dat nummer opeens vandaan?
We houden ervan om heel verschillende geesten uit de nodigen. Voor mij is het een song die me sterk doet denken aan de hoogtijdagen van Kreator en Slayer. Het is een klein eerbetoon aan dat deel van het universum. Tekstueel heeft het er absoluut niets mee te maken, maak muzikaal en energetisch zeer zeker. Het is een verwijzing naar de jeugdjaren.
Deze band draagt jouw naam. Hoe belangrijk is het voor jou? In hoeverre maakt dat het jouw band, wellicht in tegenstelling tot het verleden?
Toen we stopten met God Seed, was het duidelijk dat een aantal van ons onder een andere naam verder zou gaan. Ole schreef nieuw materiaal en stelde voor dat we de band ‘Gaahl’ zouden noemen. Dat wilde ik absoluut niet hebben. Uiteindelijk werd het een compromis en stelde hij voor om het ‘Gaahls iets’ te noemen. Toen ik daarover een paar weken heb nagedacht, besloot ik dat de naam Gaahls Wyrd wel zou passen. Vervolgens hoopte ik alsnog van dat ‘Gaahl’ af te komen, maar ik ontdekte dat er al een band met de naam ‘Wyrd’ was, dus vanaf toen zaten we ermee opgescheept. De naam past echter goed, want het tekstuele universum dat je in de songteksten aantreft, komt rechtstreeks uit mijn eigen hoofd. Het ligt dus erg voor de hand met die bandnaam om de teksten en het totale concept op die manier vorm te geven.Het is echter absoluut een volwaardige band. Ik hoop dan ook dat we op korte termijn een tweede gitarist vinden die een volwaardig bandlid wordt. Op dit moment zijn we met zijn vieren, maar het zou fijn zijn als we uiteindelijk een vijftal kunnen worden, zodat we niet meer met sessiemuzikanten hoeven te werken.
Is het spelen met een sessiegitarist een grote beperking, zelfs als het om iemand gaat met het talent van Blasphemer?
Ja, dat is het zeker. Er lopen veel goede gitaristen rond, maar ze hebben allemaal hun eigen geluid. Wanneer je veel met elkaar repeteert, hoor je hoe iemand de songs invult. Dat kan een song soms enigszins in een andere richting sturen. Dat is absoluut van invloed op de energie die je als band uitzendt. Soms is het zelfs zo dat iemand een song, die ik normaal gesproken vervelend vind om live te spelen, zodanig invult dat het opeens wel klopt. Daarom vind ik het zo belangrijk om als band te repeteren, en om een volledige band te hebben. Voordat we deze plaat schreven, hadden we al veel muziek klaarliggen. Uiteindelijk is niets daarvan op ‘GastiR – Ghosts Invited’ terechtgekomen. Alle riffs zijn gecastreerd en weggegooid toen Sir besloot om de band te verlaten omdat hij klaar was met touren. Meteen daarna zijn we helemaal opnieuw begonnen. Het is namelijk erg belangrijk dat de muziek de energie van de personen in de band bevat.
Met Gaahls Wyrd speel je naast nieuwe songs veel werk van jouw andere, deels voormalige bands, zoals Gorgoroth, God Seed en Trelldom. Bestaat laatstgenoemde band nog steeds? Je hebt het er wel eens over gehad dat er nieuw werk aankomt.
Jazeker! Die intentie is er absoluut, maar ik kan niet zeggen dat ik er op dit moment tijd voor heb. Zodra ik er klaar voor ben, en wil werken aan nieuw materiaal van Trelldom, gaat dat gebeuren. In zekere zin werk ik altijd aan nieuw materiaal voor Trelldom. Ik werk met Valgard, de gitarist van de laatste twee platen van Trelldom, aan materiaal, maar dat is voor een andere band. Het is geen metal, dus wellicht stel ik nu een hoop mensen teleur, hahaha. Hopelijk komt er over een paar jaar dus iets nieuws van Trelldom, maar dat het gaat gebeuren, staat vast. Het oorspronkelijke plan was om een drievoudige trilogie te maken, dus er komen nog zes albums aan.
Dat klinkt als heel veel werk.
Dat is het beter, maar het is beter om te creëren dan om de wereld aan je voorbij te laten trekken.
Ik vraag mij eigenlijk al jaren af waarom je uit Wardruna bent gestapt. Dat gebeurde vrij plots, leek het. Tot die tijd leek Wardruna heel belangrijk voor je. Wat zette jou ertoe aan om dat te doen?
Het voelde niet goed om met Wardruna op het podium te staan. Daar waren meerdere redenen voor. Een ervan was dat het niet juist voelde om op een podium te staan en op het publiek neer te kijken. Wardruna hoort op de grond gespeeld te worden. Dat heeft iets te maken met de energie van de muziek. Het geluid moet naar boven en naar buiten gaan, niet naar beneden. Voor mij zorgde dat voor verstoring. Wat ook meespeelde, was dat er zoveel extra geluiden waren, zoals fakkels en watervallen. Live ging dat om geluiden die allemaal vooraf waren opgenomen en dus werden afgespeeld. Daardoor werd het nooit echt live voor me. Het was niet mogelijk om te reageren op de energie van de ruimte waarin we optreden, of van het moment. Je reageerde op de cues die op de band stonden en dat kon niet doorbroken worden. Het idee achter Wardruna is altijd geweest om het dynamisch te houden. Dit was niet dynamisch. Einar (Selvik) en ik hebben vanaf het begin nagedacht over hoe we de live optredens wel dynamisch zouden kunnen krijgen. We wilden het meer organisch laten klinken, want het is lastig om alleen op de cues te spelen. Uiteindelijk begon het te resoneren in mijn lichaam, en liet mijn lichaam mij weten dat het op deze manier gewoon niet klopte. Het werd teveel een verkleedpartij, en dat is best ironisch, want als ik een metal show speel, sta ik op het podium met face paint, hahaha. Toch voelt dat meer oprecht. Het is jammer, want de energie in de band en tussen de bandleden waren alleen maar goed. Ik moet echter naar mijn lichaam luisteren. Misschien werd het allemaal ook een beetje te groot.
Zijn er inmiddels al ideeën voor de volgende plaat van Gaahls Wyrd?
Er is al heel veel af. Je zult versteld staan. Ik heb heel veel plannen. Ik zal het alleen allemaal zo moeten organiseren dat ik er ook aan toe kom om alles uit te voeren. Er zijn veel mensen bij betrokken en dan moet het qua timing gewoon passend gemaakt worden. Het opnemen van deze plaat ging niet in 1 keer; we zijn meerdere keren de studio in geweest, omdat Iver het heel druk heeft met Enslaved en andere projecten, en we daar omheen werkten. Het afmixen gebeurde uiteindelijk vooral tussen het touren door. Veelal speelden we live in de weekends en zaten we doordeweeks in de studio. Je moet dan continu je aandacht verschuiven. Dat is niet altijd even gezond voor de creatieve geest. Ik ben tevreden met het uiteindelijke resultaat, maar het was veel wisselen tussen verschillende dingen omdat we afhankelijk waren van anderen.
Heb je te midden van al die hectiek eigenlijk nog tijd om met schilderen bezig te zijn?
Ik heb het artwork voor het album gemaakt. Uiteindelijk heb ik daarvoor twee werken gebruikt, maar ik heb er meer dan 60 gemaakt. In de tussentijd moest mijn galerie ook nog draaiende blijven, dus al met al is het een zeer hectische periode geweest, vooral afgelopen zomer.
Check de onderstaande socials voor meer informatie over deze band.