Wanneer een band uitbundig aan namedropping doet bij het promoten van zijn werk dan gaan bij mij de alarmbellen rinkelen. Ja natuurlijk is het handig om een album te kunnen plaatsen door het noemen van wat bekende(-re) namen, maar heel vaak zijn de genoemde bands van een heel ander kaliber dan het onderhavige product. Dus toen de promotor van Nederlandse band Cthuluminati (what’s in a name?) met namen als Oranssi Pazuzu, Swans, Cult of Luna, Deathspell Omega, Dødheimsgard en nog veel meer begon te strooien werd ik, uit ervaring of gewoonte?, zeer argwanend. De eigen categorisering als ‘Avant garde psychedelic blackened stoner doom’ gooide nog wat extra olie op het vuur. Weer zo’n band die niet kan focussen, dacht ik meteen heel cynisch. Van alles een beetje en daardoor van alles niks. Hoe makkelijk het ook is om heel snel een oordeel klaar te hebben, de beste manier is nog altijd alle marketing negeren en onbevooroordeeld luisteren.

Het debuutalbum ‘Reliqideus’ heeft een bewogen voorgeschiedenis. De opnames vonden plaats in 2016 en 2017 maar het heeft tot halverwege dit jaar geduurd voordat de plaat in eigen beheer uitkwam. Na de opnames besloot drummer Rick Lieffering de band te verlaten, opvolger Seth van de Loo met de zware taak opzadelend de achtergebleven leegte afdoende op te vullen. Of dat gelukt is zal blijken bij de live optredens.

Maar goed, na een eerste beluistering blijkt ‘Reliqideus’ inderdaad een puik staaltje avant garde psychedelic blackened stoner doom, al zou ik daar nog “alternative” en “progressive” aan toe willen voegen. De vraag is alleen waar. Misschien moeten we het iets korter eclectic extreme metal noemen? Bij deze.

De zes lange nummers bevatten allemaal in meer of mindere mate ingrediënten uit heel diverse alternatieve metalstijlen en zijn stuk voor stuk een kaleidoscopische trip door de heavy rock / metal catalogus. Dan weer heeft het psychedelische gedeelte de overhand, dan weer de black metal, waarbij de op zich totaal verschillende onderdelen elkaar niet in de weg zitten, maar steeds weer op een wonderlijke en organische manier in elkaar blijken te passen. Dat is al een prestatie op zich.
Het instrumentale openingsnummer ‘Illumni Fhtagn’ (wat heeft deze band toch met rare namen?) is een veelbelovende start waarbij ik, de promotor had dus wel een punt, onwillekeurig aan de Finse psychelische krautrock meets black metal kampioenen Oranssi Pazuzu moest denken. Maar dan wel met een duidelijkere stonerrock saus eroverheen gegoten. Vanaf het begin is al duidelijk dat kosten noch moeite gespaard zijn om van dit album iets bijzonders te maken. Alles past en is tot in de puntjes uitgedetailleerd. Van de productie die op geen enkel moment doet vermoeden dat we hier met een eigen beheer release te maken hebben tot het artwork, ieder nummer heeft in plaats van een netjes uitgeschreven songtekst een raadselachtige tekening die op de een of andere manier de inhoud van de track weerspiegelt. Omdat dit blijkbaar nog niet genoeg surrealisme was, is er voor de nieuwsgierige volhouder op de bands website een sectie met verhalen die moeten dienen als achtergrond bij de songs. Nog niet alles is beschikbaar, maar de al geplaatste verhalen zijn gruwelijke Lovecraftiaanse gothic horror novelles waarvan vooral ‘A Thin Line’ een bijzonder akelige Stephen Kingachtige variatie op het Marc Dutroux thema is.

Terug naar de muziek. ‘El Lizard Birth’ (lees het verhaal en je snapt de titel) begint als een old-school sludge metal stamper die stijf staat van de gedowntunede riffs maar voegt daar in de loop van het nummer gothic black metal invloeden aan toe van het type Cradle of Filth. Blastbeats en gegil waar Dani Filth zich niet voor zou hoeven schamen liften deze fusie naar een hoger niveau. ‘Svartálfr’ is gedurende de twaalf minuten die dit nummer duurt het meest rechttoe rechtaan van het album. Niet dat het inkakt of op wat voor manier dan ook minder spannend wordt, dichterbij “reguliere” metal komt de band niet. En hoewel het gezien de songtitel een voor de hand liggende gedachte is, is dit geen progressieve viking black metal à la Enslaved. Die omschrijving is eerder weggelegd voor het volgende nummer ‘Supernatural Selection’ dat je net zo goed een Queens of the Enslaved Age song kunt noemen. Maar of dat terecht is? No one knows…

Het is bijna onvermijdelijk dat je bij het beluisteren van een dusdanig complexe en tegelijkertijd verbijsterend goede plaat blijft zoeken naar vergelijkingsmateriaal. Afgezien van het feit dat Cthuluminati je in bijna vijftig minuten volledig omverblaast, is er bijna elke minuut wel iets te ontdekken. Zo moest ik op bepaalde momenten, behalve aan de al genoemde illustere voorbeelden, erg aan Voivod en (met name in het afsluitende ‘Umibozu’) Opeth denken. Begrijp me niet verkeerd, dat was niet uit verveling. Een band die zoiets voor elkaar krijgt heeft iets bijzonders. Sowieso is Cthuluminati een band die op dit moment, voor zover ik weet, in Nederland zijn gelijke niet kent. Een muzikale meervoudige persoonlijkheidsstoornis die hoge eisen stelt aan de luisteraar die, van het ene uiterste naar het andere slingerend, van goeden huize moet komen om de gedachtenkronkels van deze band te kunnen volgen. Maar vertrouw me, de volhouder wordt beloond, want de duistere, nachtmerrie-achtige schoonheid van ‘Reliqideus’ openbaart zich bij iedere draaibeurt meer.

Blijft de vraag waarom zo’n band zelf met zijn cd’s moet leuren. De tijden zijn misschien veranderd maar er moet toch een platenmaatschappij zijn die een groter publiek voor deze bijzondere debuutplaat kan vinden? Hoewel er nog vijf maanden te gaan zijn zou dit zo maar eens de plaat van het jaar kunnen zijn. Voor mij althans.