Wanneer je afkomstig bent uit het land met de meeste metalbands per hoofd van de bevolking loop je tegen problemen aan die elders ondenkbaar zijn. Hoe moet je je onderscheiden als er letterlijk honderden andere bands zijn die in dezelfde vijver vissen? Wil je volkomen uniek en eigenzinnig zijn of is het streven juist heel goed te zijn in dat wat je doet? Het zijn zo van die existentialistische vragen waar Atlases uit het Finse provinciestadje Pori op het tweede album ‘Woe Portrait’ een antwoord probeert te vinden.

Het resultaat is een beetje van beiden. Zo eigenzinnig als stadsgenoten Circle is Atlases bij lange na niet, maar de melancholieke mix van post metal, shoegaze en new wave is toch dusdanig anders dat het niet makkelijk is om Atlases weg te zetten als de zoveelste post metal kloon van bands als Cult of Luna, Amen Ra en Neurosis. Atlases werkt ook met de bekende post metal clichés van laaggestemde palm muted sludge riffs die tegenover ingetogen melodieuze passages geplaatst worden; agressieve gruntzang naast cleane vocalen; ondoordringbare walls of sound tegenover ijle keyboards. Het verschil met dertien in een dozijn post metal is dat Atlases momenten van introspectie en melancholisch wegzweven niet als een kortstondige break of een spel met dynamiek beschouwt, maar de zware en de lichte kant van hun muziek zo goed mogelijk gelijkwaardig wil laten zijn.

Een en ander leidt tot een plaat die de nodige ruimdenkendheid vraagt van de luisteraar. ‘Woe Portrait’ begint plankgas. ‘Dreadlight’ schiet uit de startblokken als een niet aflatende rifforama met brute grunts die doet vermoeden dat we hier met een sludgy melodieuze deathmetal band te maken hebben. Nog net niet murw gebeukt is de verbazing in eerste instantie groot als in het volgende nummer de grunts worden afgewisseld met cleane zang en bijna Depeche Mode achtige new wave klanken. Naar mate het album vordert neemt het aandeel van de meedogenloos voortbeukende gitaarriffs af en ontstaat er een bijzonder evenwicht, een symbiose bijna tussen traditionele post metal rauwheid en de ingetogen popmuziek die Atlases ook blijkt te beheersen. Als een Finse versie van Dr. Jekyll en Mr. Hyde schuilen twee zeer verschillende persoonlijkheden in deze band die, in tegenstelling tot de karakters uit de klassieke gothic roman, elkaar niet uitsluiten maar juist op een natuurlijke manier aanvullen. De meeste songs op ‘Woe Portrait’ volgen een standaard post-rock / post metal stramien waarbij de band de tijd neemt om vanuit een ingetogen, bijna poppy start toe te werken naar een vulkanische uitbarsting van geluid. De manier waarop dit wordt gedaan en de mate waarin de tegenstellingen worden uitgewerkt is echter veel meer dan het toepassen van een versleten sjabloon dat al tienduizend keer is gebruikt.

‘Woe Portrait’ is een geslaagde poging om post metal te maken zonder gebruik te maken van alle standaard formules en clichés. Door deze vaak zelf gekozen dwangbuis te negeren maakt Atlases iets dat je met goede wil post post metal kan noemen. Wie weet is Atlas een trendsetter? In ieder geval is het gelukt zich te onderscheiden van de massa en dat is natuurlijk al een verdienste op zich.