Hoi Johannes, hoe gaat het in Finland?
Nou, ik ben voor het eerst in jaren naar de kapper geweest, dus dat was spannend. Verder is het regenachtig in Finland en alles gaat prima.

‘Don’t Go In The Forest’ is met voorsprong jullie meest veelzijdige en catchy album ooit.
Bedankt voor het compliment.

Toch is het de titel van een soort horror verhaal of film. Wat was het eerste idee dat leidde tot de titel?
Het idee achter de titel ‘Don’t Go In The Forest’ ontstond pas gaandeweg. Bij sommige albums weet je al vroeg wat je wilt maken, bij andere ontdek je pas achteraf wat het geworden is. Dit album is duidelijk zo’n geval: we lieten het ontstaan, keken er daarna naar en vroegen ons af — wat ís dit eigenlijk? En toen zochten we een titel die daarbij paste.

Het hele concept weerspiegelt ook het schrijfproces. We zijn als het ware het bos ingegaan — op zoek naar ideeën. Of je nu een huis wilt herinrichten of een lied schrijft, het begint vaak abstract. Je ziet een appel en denkt ineens: ik moet een motor bouwen. Dat soort rare sprongen die je onderbewuste maakt. Normaal duik je even in dat ideeënmeer en kom je snel weer boven om alles concreet te maken. Maar deze keer bleef ik langer onder water. Ik zwom wat rond, schreef vanuit dat gevoel en liet het betekenis krijgen zoals mijn onderbewuste dat wilde. Het voelde als: vertrouw op wat mooi is. Een reis in het duister, zeg maar.

Daarnaast — zoals bij elk album — proberen we lagen van onzin af te pellen. Als je eerlijk bent in wat je doet, ontdek je steeds nieuwe lagen van jezelf. Het is een verkenning van je eigen donkere kamers. En dat voelt soms alsof je een taboe doorbreekt. Veel van wat Avatar doet — en metal in het algemeen — gaat over plekken waar je zogezegd niet mag komen: emotioneel, mentaal, soms zelfs fysiek. Als mensen zeggen “doe dat niet”, denken wij vaak: juist wél doen. Zoals de slang die Eva de verboden vrucht aanbood. We leren dat ze die niet had mogen nemen, omdat de mannen in haar leven dat zeiden. Maar wij zien die slang als de enige eerlijke en zorgzame figuur in dat verhaal. Dus als iemand zegt “ga niet het bos in”, dan willen wij juist wél gaan.

En dan is er nog de bovenste laag: Avatar als showgroep, als feest. We hebben een visie — een idee van dat donkere, mysterieuze oord waar onze muziek vandaan komt. Maar in dat enge bos, zoals je het als kind zag, is er een open plek met een circustent die ineens verschijnt. Je hoort muziek en stapt naar binnen. Dat is het theatrale aspect. Een surrealistische plek waar we ons thuis voelen.

We zijn grote fans van David Lynch. In zijn werk — zoals in Twin Peaks — heeft het bos ook een diepe betekenis. Denk aan de Black Lodge, de White Lodge… dat soort mysterieuze werelden. Daar voelen wij ons helemaal in thuis.

‘Tonight we must be warriors’ lijkt wel soort peptalk om mee het bos in te gaan. Jullie gebruiken een soort van penny whistle. Hoe kwam je daarop?
Dit is eigenlijk gewoon zoals de klassieke dwarsfluit, die in verschillende maten komt. En dit is degene met het hoogste register. Zo eentje die je vaak ziet in traditionele paradeorkesten of iets in die richting.

Het is dus wel duidelijk dat Avatar meer aansluit bij de sprookjes van de gebroeders Grimm dan met Disney. Welk sprookje maakte destijds op jou het meeste indruk?
Veel daarvan, zou ik zeggen. Ik bedoel, de verhalen van Grimm — absoluut, wat nu meteen in me opkomt is Hans en Grietje. Maar ik denk dat ik als Zweed heel veel verschillende dingen heb meegekregen. Heel veel Astrid Lindgren, veel folklore. En dat loopt allemaal een beetje door elkaar, snap je? Dingen van vierhonderd jaar oud en dan de tekenfilms. Weet je wat? Eén fabel: de krekel en de mier, is om de een of andere reden een kernherinnering van toen ik die voor het eerst hoorde. En dat gaat eigenlijk terug naar de ‘Feathers and Flesh’-periode. Het nadenken daarover werd het startpunt voor het schrijven van die fabel. En het nummer ‘Fiddler’s Farewell’ is zelfs een soort overblijfsel van het allereerste idee voor dat conceptalbum. Daarna is het geëvolueerd tot wat het uiteindelijk werd. Maar dat nummer past er nog steeds bij. Het is dus min of meer meegegaan, met slechts een paar kleine aanpassingen. Dus ja, ik zou zeggen: die fabel.

Ik zag ook wat foto’s van jou in het bos met een rode ballon. Is dat een knipoog naar Stephen King’s It?
Dat is het uiteindelijk wel een beetje geworden, ja. Want eerlijk gezegd ben ik al zo lang bezig met het clown-zijn, het balanceren tussen het leuke en het griezelige, het nachtmerrieachtige van een clown en ik heb ook vaak gewerkt met ballonnen, ballonfiguren en ballonnen in shows, dat het op een gegeven moment een soort cirkel werd die rond was. We waren er op dat moment eigenlijk niet mee bezig dat die rode ballon een item is uit de It-films.

En toen we eraan herinnerd werden, was het zo van: “Oh ja, natuurlijk. Waarom ook niet?” Want ja, het wordt dan vanzelf een soort eerbetoon, een vergelijkbaar idee. Die ballon als een soort voorteken van een aanwezigheid die daar is. Dus ja, we hebben het duidelijk geleend van It. Maar ik zweer het: op het moment dat we die fotosessies begonnen, was ik het totaal vergeten.

Je raakt zo verstrikt in je eigen ding, dat je vergeet waar het vandaan komt.

En weet je, het mooiste aan Avatar is dat elk album anders klinkt. Want bij de meeste bands klinken hun laatste albums allemaal min of meer hetzelfde. Noem dan gerust headliners zoals Powerwolf of Amon Amarth.
Dank je wel. Dat is echt het allerbelangrijkste voor mij. Om allerlei persoonlijke redenen ook. De laatste jaren kunnen we dit ons werk noemen, toch? Ik weet niet precies hoeveel jaar nu, maar al een paar jaar kunnen we zeggen: dit is ons beroep. En dat op zich is al een motivatie om een nieuw album te maken maar alleen omdat je nieuwe T-shirts moet drukken, dat is niet genoeg. Dat is voor ons gewoon niet voldoende.

We moeten steeds opnieuw redenen vinden. Waarom is het belangrijk voor ons om dit te maken? Wat betekent het deze keer? En één ding is natuurlijk dat de teksten en het concept ergens moeten weerspiegelen waar we nu staan. Als het een boos nummer is, moet ik nu ergens boos over zijn, niet gewoon proberen de angsten te herhalen die ik had toen ik eenentwintig was. Het moet een eerlijke weerspiegeling zijn van waar we nu staan. Maar ik denk dat het vooral draait om wat we van muziek houden, en dat het uiteindelijk allemaal om de muziek gaat. We hebben altijd gezegd: we schrijven nooit twee keer hetzelfde nummer. En daar doen we echt ons best voor.

Het maken van een album is een leerproces. Pen op papier zetten, woorden uitspreken, dat helpt je dingen te verwerken die je bewust of onbewust moest verwerken. Je leert misschien iets over jezelf, je pakt ideeën, gedachten en gevoelens uit die je onderweg hebt verzameld. Maar misschien nog belangrijker: je leert iets nieuws over muziek.

Dat kleine dingetje doen in een nummer dat je nog nooit eerder hebt gedaan, wat het ook is. Soms is het groot, soms klein. Voor mij was het belangrijkste deze keer, jij gebruikte geloof ik het woord “catchiness” of “melodieus”, dat ik echt wilde werken aan het uitbreiden van mijn dynamisch bereik naar beneden toe. Vertrouwen dat ik, bijvoorbeeld in het titelnummer of in ‘Dead and Gone and Back Again’ niet per se op het hoogste punt van mijn bereik hoef te zitten en alles eruit hoef te schreeuwen om momentum, energie en scherpte te creëren.

Het doet me denken aan ‘Breaking the Law’ van Judas Priest. Die coupletten, dat is een van de coolste dingen ooit opgenomen in heavy metal, als je het echt gaat ontleden. De syncopaties, hoe hij meedoet als een onderdeel van het drumstel, gewoon de song vooruit duwend. En dat allemaal in je spreekbereik. Het is altijd een soort veilige weg geweest om iets heavy metal te laten klinken door gewoon heel luid en overdreven te zijn. Dus ja, dat soort dingen leer je dan.

‘Howling At The Waves’ is een erg bijzonder nummer; Ik hoorde in de muziek en in je zang zelfs wat Coldplay. Was dat een invloed.
Neen, tekstueel absoluut niet. En muzikaal waarschijnlijk ook niet. Het nummer kwam er gewoon vanuit een gevoel van zelfvertrouwen: ik speel al piano sinds ik heel jong was. Nu speel ik niet op het niveau van iemand die er zijn hele leven intensief mee bezig is geweest, maar het was altijd een deel van mijn leven. En we zijn het in de band steeds meer gaan gebruiken. ‘Gun’ uit het album ‘Hunter Gatherer’ was het eerste echte ding, maar dat was gewoon ik, wat op een bepaalde manier kwetsbaarder is maar ik hoef dan ook niet vast te zitten in een groove. Ik kan gewoon mijn ding doen. Daarna zijn we ‘Tower’ live gaan spelen. En omdat het gitaarstuk in de originele albumversie van ‘Tower’ door mij geschreven is op een akoestische gitaar — die ritmiek op zachte, vingervriendelijke nylon snaren — was het een uitdaging om dat geluid te vertalen naar een elektrische gitaar. Dat is echt moeilijk om live te spelen. In de studio kun je editen, take na take doen, en zelfs loopen, want het klinkt een beetje als een loopje — dat is ook de bedoeling. Omdat dat nummer zo lastig was om goed te spelen op gitaar, hebben we door de jaren heen, ik denk wel een miljard verschillende liveversies gedaan, akoestisch, uitgekleed, noem maar op. En toen we die COVID-concerten deden, die livestreams, heb ik een pianoversie gemaakt. Voor de ‘Dance The Little Dance’-tour besloten we dat we die versie mee op tour wilden nemen, maar dan gemengd met wat er op het album gebeurde. En toen gebeurden er twee dingen.

Ten eerste kreeg ik wat oefening in het spelen met een clicktrack in mijn oor, om te synchroniseren met de backing tracks en de drumcomputer. Dus ik werd meer een echte piano-instrumentalist. Want normaal speel ik wat instrumenten op demo’s, kleine stukjes, en dan stuur ik het naar de jongens met: “Kunnen jullie dit doen? Maar dan goed.” Dus ik moest gewoon betrouwbaarder worden als pianist.

Het andere dat gebeurde was dat we tijdens soundchecks altijd begonnen met de piano, vanwege hoe de show is opgebouwd. Ik speelde dan ‘Tower’, daarna deden we de staande drumkit en de spullen voor ‘Let It Burn’ en ‘Colossus’, en uiteindelijk de rest. Alles werd klaargezet voor de soundcheck en daarna weer weggehaald.

Wat er dan gebeurde: ik ging als eerste, ging zitten en speelde ‘Tower’ . De rest kwam erbij tegen het einde en dan gingen we door naar het volgende. En op een keer kwam John (Alfredsson – drummer) erbij met zijn drumkit en begon mee te spelen met ‘Tower’, gewoon voor de lol.

En ik dacht: holy shit, ik ben Elton John nu. Dit is zo cool. Want ik had, echt waar, waarschijnlijk decennia geleden voor het laatst zoiets gedaan, piano spelen met een band.

En dat zette me aan het denken: ja, die ideeën die ik heb voor een pianostuk, dat moet een bandnummer worden. Dat werd een avontuur op zich. En dat begon dus, en die dingen werden beetje bij beetje uitgeprobeerd tijdens soundchecks, totdat John daar stond en de drumbeat van het nummer speelde. En voor mij was het grote ding daar — iets waar we het ook over gehad hadden — The Cure.

Weet je, als je een korte, ritmische overgang herhaalt in een drumbeat, dan wordt iets wat normaal een vuller is, door de herhaling een beat. Dat was Johns idee. En dat mengde zich met het refrein, en dat veranderde alles. Er was al een nummer, maar dat was nog niet zo goed als wat het uiteindelijk werd. Want die drumbeat leidde tot die gesyncopeerde akkoordprogressie voor de coupletten en pre-chorussen en alles. Dus ik ben eindelijk lid van de band. Ik hoor er nu echt bij.

Ik heb een instrument dat ik kan meenemen — of iemand anders draagt het voor me.